Türk vatandaşı olan annelere devlet tarafından maddi yardım sağlanarak anne adaylarına destek olunması amaçlanmaktadır. Doğum sonrası yapılan bu yardımlar sayesinde anne adayları doğum için teşvik edilmektedir. Bu yardımlar, farklı koşullara göre şekillenmekte ve belli başlı şartlar içermektedir. “Doğum parası şartları neler?”, “Doğum yardımı ne kadar?” gibi konuları sizler için araştırdık ve bu yazımızda derledik.
Ailelerin doğum sonrası süreçte doğru araştırma yaparak haklarını öğrenmeleri, ne gibi haklardan nasıl ve ne şekilde yararlanabileceklerin öğrenmeleri son derece önemli. Bunun yanı sıra doğum yardımı başvuru süreci içerisinde takip edilmesi gereken diğer önemli husus gerekli evrakların doğru zamanda ilgili yerlere ulaştırılması. Böylelikle aileler, oluşabilecek olası aksiliklerin önüne geçerek yardımlara kolaylıkla erişim sağlayabilir. Şimdi gelin beraber doğum yardımlarını ve doğum parası koşullarını inceleyelim.
Doğum parası olarak da bilinen doğum yardımı, Türk vatandaşları ve Mavi Kart sahiplerine doğumdan sonra teşvik amaçlı ödenen maddi yardımdır. Doğum yardımından faydalanabilmeleri için anne ve babadan sadece birinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ya da Mavi Kart sahibi olması yeterlidir. Doğum yardımı, nüfus politikaları gereği doğuma teşvik amaçlı olarak 15.05.2015 tarihinden bugüne uygulanmaktadır. Doğumdan sonra ailelerin masraflarını hafifleten doğum yardımı, annenin çalışıp çalışmadığına bakılmaksızın tüm Türk vatandaşlarına ve Mavi Kart sahiplerine verilir. Tek seferliğe mahsus olarak ödenir. Başvurunun Doğum Yardımı Sistemi’ne girildiği aydan sonraki ay içerisinde başvurusu onaylanan kişiler tarafından PTT şubelerinden çekilebilir.
2023 yılında doğum parası; birinci çocuk için 300 TL, ikinci çocuk için 400 TL, üçüncü çocuk için ise 600 TL ve bir defaya mahsus bir ödeme olarak belirlenmiştir.
Ancak, kamu işçileri için durum farklıdır. Sözleşmeleri gereği, kamu işçilerinin bağlı oldukları kurumlarından aldıkları doğum yardımı tutarı ile yukarıda belirtilen tutarın arasındaki fark ödenir. Kurumlarından aldıkları ödemenin daha fazla olması durumunda doğum yardımı ödemesi yapılmaz.
Doğum parası başvurusu yapılması için önce canlı doğumun gerçekleşmesi gereklidir. Ardından ilgili nüfus müdürlüğünde çocuğun Kimlik Paylaşım Sisteminde (KPS) kaydı yapılır ve Doğum Yardımı Başvuru Dilekçesi eksiksiz bir şekilde doldurulup imzalanır.
Sonrasında şahsen, iadeli taahhütlü posta veya kargo yoluyla Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri ya da Sosyal Hizmet Merkezlerine bu dilekçe gönderilerek başvuru yapılabilir.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca istihdam edilen personeller ise her ne statüde olursa olsun (hizmet alımı yoluyla istihdam edilen personeller de dahil) çalıştığı kuruma başvuru yapar.
Yurt dışında yaşayan ailelerin başvuruları ise Büyükelçilikler veya Konsolosluklar tarafından alınabilir. Yurt dışında yaşayan ancak geçici olarak Türkiye’de bulunan aileler ise herhangi bir Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü ya da Sosyal Hizmet Merkezine başvurabilir.
Annenin Türk vatandaşı ya da mavi karta sahip olmadığı durumlarda doğum yardımı başvurusu baba üzerinden gerçekleşir ve ödeme babaya yapılır.
Doğum Yardımı sadece Türk vatandaşları ile Mavi kart sahiplerine verilir. Anne- babadan sadece birisinin bu şartı sağlaması yeterlidir.
Doğum Yardımı, yalnızca 15.05.2015 tarihi ve sonrasındaki tarihlerde gerçekleşen canlı doğumlar için alınır. 15.05.2025 tarihinden önce veya ölü doğan çocuklar için Doğum Yardımı alınamaz.
Ayrıca, doğum yardımı her çocuk için bir defaya mahsus olarak yapılır.
Ev hanımları, doğum parası alabilirler. Doğum parası çalışan-çalışmayan tüm annelere ödenir. Diğer bir deyişle, doğum parası alınması için annenin çalışması şartı aranmaz. Doğum yardımı alabilmesi için annenin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ya da Mavi Kart sahibi olması ile canlı doğum gerçekleştirmesi yeterlidir.
Başvuru sorgulama menüsünde sorgulama yapıldığı zaman “Doğum yardımı ödeme aşamasında” yazısı görülüyorsa başvuru onay almıştır. Bir sonraki aşamada, PTT aracılığı ile ödeme yapılır. Yapılacak ödemenin tarihi daha sonra cep telefonuna kısa mesaj olarak gelir.
2023 babalık parası, birinci çocuk için 300 TL, ikinci çocuk için 400 TL, üçüncü çocuk için ise 600 TL ve bir defaya mahsus bir ödemedir.
2023 yılında süt parası olarak da bilinen emzirme ödeneği tek seferlik bir ödeme olup 316 TL’dir. Bu tutarda 2023 yılı içinde ücrette güncelleme yapılabilir. Emzirme ödeneği, doğum sisteme girildikten sonraki 2 ay içerisinde annenin e-devlette kayıtlı banka hesabına otomatik olarak yatırılır. Annenin e-devlette kayıtlı banka hesabı yoksa süt yardımı kimlik kartı yardımıyla PTT şubelerinden alınabilir.
6 ay süt parası başvuruları SGK'ya yapılan başvuru dilekçesi yoluyla alınmaktadır. Bununla birlikte, yeni doğan bebeğin T.C. kimlik numarası kullanılarak Aile Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın resmi internet sitesinden online başvuru yapılabilir.