Bebekler, doğumdan itibaren her gün hızla büyür ve gelişir. Bu gelişim süreci ebeveynler için heyecan vericidir. Bebeklerinin ilk gülücüğü, ilk sözcüğü, ilk adımı anne babalar için en kıymetli hediyeler arasında yer alır. Bebeklerinin büyüme ve gelişme yolculuğunu merakla takip eden ebeveynler bu süreçte bebeklerini nasıl destekleyebileceklerini de bilmek ister. Bu bağlamda 17 aylık bebek gelişim özellikleri merak edilen konular arasında yer alır. Bebek gelişimi her ay edinilen fiziksel, bilişsel ve zihinsel beceriler doğrultusunda incelenir. Bununla birlikte 17 aylık bebek gelişimi boy kilo tablosuna göre de takip edilmelidir. Bu sayede bebeklerin sağlıklı gelişim gösterip göstermediği anlaşılabilir ve bebeğe gerekli destek sağlanabilir. Peki, 17 aylık bebek gelişimi nasıl olmalıdır? Bebeklere ideal gelişim sürecini sağlayabilmek amacıyla 17 aylık bebek gelişimi için neler yapılmalıdır? Konuyla ilgili sorduğunuz tüm soruların cevaplarını içeriğimizin devamında bulabilirsiniz!
17 aylık bebek gelişimi bebeklerin kazandığı yeni beceriler ve pekiştirdiği özellikler gözlemlenerek takip edilebilir. Bununla birlikte bebeklerin fiziksel gelişiminin de takip edilmesi gerekir. Bu bağlamda 17 aylık bebek kilosu ve boyu ölçülmesi gereken değerler arasında yer alır. Bebeğinizle aynı yaş ve cinsiyetteki diğer bebeklerin ortalama ve ideal değerleri baz alınarak oluşturulan ve “gelişim eğrileri” adıyla da bilinen “persentil eğrileri” aracılığıyla bebeğinizin değerleri takip edilebilir. 17 aylık bebek gelişimi cetveline göre bebeğinizin değerlerinin bu eğrilerin altında ya da üstünde kalması gelişim problemlerine dair önemli ipuçları verebilir.
17 aylık bebek gelişimi boy kilo değerleri cinsiyetlere göre birbirinden ayrılır çünkü kız bebeklerle erkek bebeklerin gelişim süreci birbirinden farklı ilerler. On yedi aylık kız bebek kilosu için alt sınır 8000 gram ve üst sınır ise 12700 gram şeklinde belirlenmiştir. Bu dönemde bebeklerin ortalama ağırlığı 10000 gram kadardır. On yedi aylık kız bebek boy uzunluğu için alt sınır 74.3 santimetre ve üst sınır ise 85 santimetredir. Bu dönemde kız bebeklerin ortalama boy uzunluğu 79.7 santimetredir.
On yedi aylık erkek bebek kilosu için belirlenen alt sınır 8700 gramken ağırlık üst sınır ise 13200 gramdır. Bu dönemde erkek bebeklerin ortalama ağırlığı 10700 gramdır. On yedi aylık erkek bebek boy uzunluğu alt sınırı 76.3 santimetre ve üst sınırı ise 86.2 santimetredir. On yedi aylık erkek bebeklerin ortalama boy uzunluğu ise 81.2 santimetredir.
Bebeklerin beyin gelişimine dair önemli veriler sağlayan ölçülerden biri de baş çevresi uzunluğudur. On yedi aylık kız bebeklerin baş çevresi uzunluğunun 43.5 santimetre ile 48.7 santimetre arasında olması beklenir. Kız bebekler için on yedinci ayda ortalama baş çevresi uzunluğu 46.4 santimetredir. On yeni aylık erkek bebeklerin baş çevresi uzunluğu için alt sınır 44.7 santimetre ve üst sınır ise 49.7 santimetre şeklinde belirlenmiştir. Bu dönemde erkek bebekler için ortalama baş çevresi uzunluğu 47.5 santimetredir.
Paylaşılan bu veriler birçok farklı etken göz önünde bulundurularak oluşturulmuştur. Bebeğinizin bu değerlerle uyumlu olmaması bir sağlık sorununun varlığına dair kesin kanıt oluşturmaz. Bebeğinizin gelişim değerleri genetik, hormonlar ve çevresel etkenler gibi birçok faktör doğrultusunda ilerler. Bebeğinizin gelişimine dair en doğru bilgiyi çocuk doktorunuzdan alabilirsiniz.
17 aylık bebek gelişim tablosu incelendiğinde bebeklerin sağlıklı gelişim gösterebilmesi için en önemli noktalardan birinin de beslenme olduğu görülebilir. Bu dönemde katı gıdayla çoktan tanışmış olan bebekler, oldukça çeşitli bir besin menüsüne sahiptir. Peki, 17 aylık bebek beslenmesi nasıl olmalıdır?
On yedinci ayda da bebeklerin anne sütü almaya devam etmesi önerilir. Bu bağlamda gün içinde bebek emmek istediğinde emzirilmelidir. Günlük ortalama üç kez emzirme on yedinci ay için idealdir. Bu dönemde anne sütünün gelmemesi ya da yetersiz kalması durumunda formül mamalar ya da devam sütleri tercih edilebilir. Bu noktada bebek için uygun formül mamanın ve devam sütünün doktor kontrolünde seçilmesi oldukça önemlidir.
On yedinci ayda bebeklerin kahvaltı, öğlen yemeği ve akşam yemeği olmak üzere üç ana ve iki ara öğünden oluşan bir program takip etmesi önerilir. Bu dönemde bebekler evde pişen hemen hemen tüm yemekleri tüketebilir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken detay ise bebeklere verilecek olan yemeklerin fazla yağlı, tuzlu ya da baharatlı olmamasına özen gösterilmesi gerektiğidir.
17 aylık bebek özellikleri göz önünde bulundurulduğunda bebeklerin günlük olarak yeterli ve dengeli beslenmesi gerekir. Bu bağlamda bebeklere tüm besin gruplarını içeren bir beslenme programı oluşturulması önerilir. Günlük protein ihtiyacının karşılanması için yumurta, peynir, yoğurt gibi süt ürünleri; kırmızı et, tavuk ve balık tercih edilebilir. Sağlıklı karbonhidratlar için bulgur ve pirinç gibi tahıllar, tam tahıllı ekmek çeşitleri bebeklerin beslenme programına eklenebilir. Kuru baklagiller, mevsim yeşillikleri, meyve ve sebzeler de mutlaka bebek beslenmesinde bulunması gereken besin grupları arasında yer alır.
On yedinci ayda bebekler bazı gıdaların tadına, kokusuna ya da dokusuna karşı hassasiyet geliştirebilir. Bebekler, yemeyi reddettikleri gıdalarla zorla beslenmemelidir. Bu dönemde bebeklerin damak zevki çok hızlı değişebilir; bir öğünde reddedilen yiyecek diğer öğünde zevkle tüketilebilir. Bu sebeple bebeğinize zaman tanımanız, onun sınırlarına saygı göstermeniz gerekir. Aynı zamanda bu dönemde çeşitli sebeplerden ötürü bebeklerde iştahsızlık durumu ortaya çıkabilir. İştahsızlık durumunda bebeğin sevdiği besinleri sunma yoluna gidilebilir. Bebek günlük olarak yeterli kaloriyi aldıysa beslenmeye zorlanmamalıdır. Kız bebekler için on yedinci ayda gerekli olan günlük kalori miktarı yaklaşık 712 kilokalori kadarken erkek bebekler için bu miktar 777 kilokalori civarındadır.
On yedinci ayda bebeklerin vitamin ve mineral ihtiyaçlarını karşılamak için tercih edebileceğiniz birçok besin bulunur. Kalsiyum bakımından zengin süt ürünlerinin yanı sıra tahin ve pekmez de bebeklere verilebilir. Magnezyum ve potasyum içinse muz ve kuru üzüm önemli gıdalardır. Demir eksikliğinin önüne geçmek için mercimek, nohut ve kuru fasulye gibi kuru baklagiller tercih edilebilir. Bebeklerin gelişimi için oldukça önemli bir etmen olan omega-3 için somon başta olmak üzere yüzey balıkları kıymetli birer seçenektir. Görme duyusu için oldukça önemli olan A vitamini içeren havuç, brokoli, kayısı ve ıspanak; bağışıklık sistemi ve diş sağlığı için büyük önem taşıyan C vitamini bakımından zengin turunçgiller, kivi, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve kuşburnu mutlaka bebek beslenmesinde yer almalıdır. D vitamini ihtiyacını karşılamak için bebeklere yumurta sarısı ve somon balığı beslenmesi önerilirken bağışıklık sistemi ve hormon düzeni için büyük önem taşıyan E vitamini içinse badem, ceviz ve fındık önemli kaynakları oluşturur.
Bebek beslenmesinde önemli noktalardan biri de günlük su tüketimidir. Bu dönemde bebeklerin günde ortalama 1 litre su tüketmesi önerilir. İshal ya da aşırı terleme gibi durumlarla kaybedilen suyun dengelenmesi gerekir.
17 aylık bebek gelişimi uyku düzeniyle yakından ilişkili bir konudur. Bu dönemde bebekler günlük ortalama 14 saatlik uykuya ihtiyaç duyar ve bu ihtiyacın büyük bölümünü gece uykusundan karşılar. Bebekler on yedinci ayda gündüz uykusunu düzene sokmaya başlar. Bu dönemde bebekler gündüz uykusu rutinlerinde 2 şekerlemeye alışabileceği gibi uyku sayısını gündüz 1’e düşürmek de isteyebilir. Bu seçimler bebeğinizin günlük aktivitelerine ve enerji seviyesine göre değişiklik gösterebilir.
On yedinci ayda bebeklerin uyku düzeni için 7-7 sisteminin tercih edilmesi önerilir. Buna göre bebekler akşam saat 7’de yatağa gitmiş olmalıdır ve sabah 7’de uyanmalıdır. Gündüz iki kez uyumayı tercih eden bebekler için sabah 10 ve 11 arası birinci uyku ile öğlen 2 ve 3 arası ikinci uyku gerçekleştirilebilir. Günde bir kez uyumak isteyen bebekler içinse 12 ve 2 arası uyku idealdir.
17 aylık bebek uyku eğitimi özellikle gece uykusundan önce alışılmış bir rutin oluşturulmasını gerektirir. Bu bağlamda bebeğin yatma saati yaklaşırken ortam ışığı loş hale getirilebilir, bebeğe ılık bir banyo yaptırılabilir. Bebeğin ebeveynleriyle birlikte pijamalarını giymesi ve dişlerini fırçalaması da uygun bir uyku rutinidir.
Bu dönemde bebeklerin kendine ait bir odasının ve yatağının olması çok önemlidir. Uyku vakti geldiğinde bebek ebeveynleriyle birlikte odasına gitmeli, yatağına yatmalıdır. Bebeğin uykuya huzurlu şekilde dalabilmesi için uygun bir gece lambası kullanılabilir. Aynı zamanda bebeğe genellikle pelüş hayvanlar arasından seçilen bir “uyku arkadaşı” ya da “güvenli battaniye” yapılabilecek sürekli kullanılan bir örtü sağlanabilir. Bebeğin uykuya dalmaya hazırlanması için ona masal anlatılabilir, birlikte kısa bir öykü okunabilir. Ardından bebeğin uykuya sallama gibi aktiviteler olmadan kendi başına dalması gerekir.
Uyku rutini oluşturma ve bebeği kendi kendine uyumaya alıştırma süreci ebeveynler için zorlu bir süreç olabilir ancak ne olursa olsun rutine bağlı kalınması, kararlı olunması gerekir. İstisnai bir durum olmadığı sürece uyku eğitimi boyunca bebek ebeveynlerinin odasına, onlarla aynı yatakta yatmamalıdır. Bebeğin kendi odasına ve yatağına alışması zaman alabilir. Bu süreçte ebeveynlerin yapıcı davranması, bebeği destekleyerek onu cesaretlendirmesi gerekir.
Bebekler her ay yeni beceriler edinir. Dünyayı keşfetmek, eşyalarla ve insanlarla yeni ilişkiler kurmak, kendini anlatma becerisi bakımından gelişmek için hızla ilerleyen bebeklerin edindiği yeni beceriler ebeveynler tarafından merak edilir. Bu bağlamda 17 aylık bebek gelişimi nasıldır sorusu sıkça sorulur. Bu dönemde bebeklerin edindiği beceriler birkaç farklı başlık altında incelenebilir.
On yedinci ayda bebeklerin fiziksel gelişimi onların eskiye kıyasla daha hareketli ve aktif olmasına olanak tanır. Bu dönemde bebekler yürüme becerilerini tam anlamıyla geliştirmiştir ve artık koşabilir. Aynı zamanda zıplamak, bir yerden bir yere atlamak ve sıçramak da bebekler için keyifli aktiviteler arasında yer alır. Bu dönemde bebekler destek alarak merdiven inip çıkabilir ve ayağıyla topa vurabilir.
17 aylık bebek zeka gelişimi bebeklerin problem çözme becerilerinin ve hafızalarının gelişimine olanak tanır. Bu dönemde bebekler eşyaların çalışma mantıklarını çözmek için deneyler yapma eğiliminde olur. Objeleri fırlatabilir, yere atabilir, içini açmaya çalışabilirler. Bu bağlamda uzaktan kumandayı televizyona doğru tutmak ya da tencere ve kaşık kullanarak yemek yapmaya çalışmak gibi etkinlikler gerçekleştirebilirler. On yedinci ayda bebekler kapıları açıp kapatmayı öğrenir. Aynı zamanda bu dönemde bebekler sık gördükleri kişileri ve yerleri de ezberlemiştir. “Park” sözcüğünü duyduğunda heyecanlanan bebekler tanımadıkları kişilerle karşılaştıklarında utangaç davranırken tanıdığı kişilere gülebilir ve sarılabilir.
17 aylık bebek motor gelişimi kaba motor ve ince motor becerileri açısından birbirinden farklı ilerler. Kaba motor becerileri bakımından bebeklerin tüm kas gruplarını koordine şekilde hareket ettirmesi oldukça kolaylaşır. Aynı zamanda bu dönemde bebekler birkaç saniyeliğine tek ayaklarının üstünde dengede kalma becerisi de kazanır. İnce motor becerileri açısından bebekler çatal ve kaşık kullanmada, diş fırçası kullanarak kendi dişlerini fırçalamada gelişir. Kalem kullanarak karalama yapabilen ve kalın boya kalemleriyle boyama yapabilen bebekler çizgi çekmeyi de öğrenir.
17 aylık bebek bilişsel gelişim bakımından da önemli ilerlemeler gösterir. Bu dönemde bebekler nesneleri büyüklük, renk ve şekil gibi çeşitli özellikleri bakımından gruplandırabilir. Aynı zamanda bu dönemde bebekler problem çözme becerileri bakımından şaşırtıcı başarı kaydeder. Örneğin bebekler, masanın üstünde erişemeyecekleri bir uzaklıkta duran biberonu almak için masa örtüsünü çekerek biberonu kendine yaklaştırabilir.
17 aylık bebek dil gelişimi bakımından da önemli ilerleme kaydeder. Bu dönemde bebeklerin düzenli olarak kullandığı kelime sayısı hızla artar çünkü hafızalarının gelişmesiyle birlikte kelime dağarcıkları da gelişir. On yedinci ayda bebekler arka arkaya iki ya da üç kelimeyi sıralayarak kısa cümleler oluşturmaya da başlayabilir.
Bu dönemde bebeklerde taklit davranışı gözle görülür biçimde gelişir. Önceki aylarda yalnızca aktiviteleri taklit eden bebekler kısa süre içinde eşyaların kullanım amacını ve biçimini öğrenir, bunu kopyalar ve özümser. On yedinci ayda ise bebekler gelişen gözlem yeteneklerinin sonucunda başarılı bir kopyalama ve sunma işlemi gerçekleştirebilir. Örneğin oyuncak direksiyonla oynarken “vınn” hecesini kullanarak araba sesi çıkarabilir, çay saati oyunlarında bardak kullanırken “hüp” sesi çıkararak içecek içiyor gibi davranabilir.
Bebeklerin sağlıklı ve mutlu gelişim gösterebilmesi için en önemli noktalardan biri de oyunlar ve oyuncaklardır. 17 aylık bebek gelişim oyunları bebeklerin dünyayı keşfetmesine, eğlenerek öğrenmesine ve egzersiz yapmasına yardımcı olur. Bu dönemde bebeklerle top oynanabilir, saklambaç ya da eşya saklayıp bulma gibi oyunlar tercih edilebilir. Aynı zamanda bebeklerin hayal gücünün ve dil becerilerinin gelişimi için kitap okuma etkinlikleri de oldukça önemlidir. Bu dönemde bebeğinizin enerjisini atabilmesi için mutlaka açık alanda vakit geçirmesi önerilir. Bu bağlamda bebekler parkta koşup oynayabileceği gibi aynı zamanda üç tekerlekli bisiklet de kullanabilir. Resim yapmak, kağıt katlamak ve kesmek gibi el işi etkinlikleri de on yedinci ayda tercih edilebilir.
17 aylık bebek dil gelişimi nasıl desteklenir sorusunu soran ebeveynler için bebeklerine bir kitaplık oluşturma fikri oldukça faydalı olacaktır. Bununla birlikte alfabe ve kelime kartları da bebeklerin dil gelişimine katkıda bulunur. Bu dönemde oyuncak arabalar, trenler ve gemiler, oyuncak bebekler, mutfak setleri, alet takımları, doktor setleri, pelüş hayvanlar, renkli toplar, bul tak oyuncaklar, yapbozlar, yapı blokları ve küpler tercih edilebilir. On yedinci ayda da bebeklerin oyuncak sepetinde mutlaka ksilofon ya da piyano gibi bir müzik aletinin bulunması önerilir.
17 aylık çocuğun gelişimi yeni becerilerin kazanılmasına ve iletişim becerilerinin giderek artmasına sebep olur. Bu bağlamda bebeklerin bakımında özen gösterilmesi gereken noktalar oluşur.
On yedinci ayda bebeklerin artan hareket kabiliyeti ve merak duygusu ev kazası riskini artırır. Bu noktada bebeklerin erişebileceği yükseklikteki prizlerin güvenlik kapağıyla kapatılması, kabloların güvene alınması, sivri köşelere sahip mobilyalara plastik köşebent takılması önerilir. Aynı zamanda çekmece ve dolap kapaklarının çocuk kilidiyle kapatılması, devrilme riski taşıyan mobilyaların sabitlenmesi, kapıların altına takoz yerleştirilmesi ve pencerelerin de çocuk güvenlik kilidiyle donatılması önerilir.
Güvenlik riskleri yalnızca evdeki tehlikelerle sınırlı değildir. On yedinci ayda gerekli mineral ve vitaminleri sağlamak amacıyla bebek beslenmesine eklenen fındık, badem, ceviz gibi besinler bebeklerde boğulma tehlikesi yaratabilir. Bu sebeple bu besinlerin bebeklere kontrollü olarak verilmesi önerilir.
On yedinci ayda da bebeklerin sofra adabını öğrenmesi ve iştahsızlık hissini aşması için mümkün olan tüm öğünlerini ebeveynleriyle birlikte aynı sofra etrafında tüketmesi önerilir. Bu sırada bebeğin kendine ait bir tabak, bardak, çatal ve kaşık kullanması onu yemek yemek için heveslendirecektir. Aynı zamanda bu sırada bebeğin ebeveynler tarafından beslenmemesi, kendi kendini beslemesine izin verilmesi önerilir. Bu süreçte bebeğiniz çatal ve kaşık kullanımını muntazam şekilde gerçekleştiremeyebilir, kimi zaman yemekleri düşürebilir ya da bilinçli olarak yere atabilir. Bu gibi durumlarda bebekle sakin ve sağlıklı iletişim kurulması önerilir. Çünkü bebekler bu davranışları sebep sonuç ilişkisi kurabilmek, gözlemleyebilmek için gerçekleştirir.
On yedinci ayda bebeklerin mizaçları daha belirgin bir hal almaya başlar. Olaylar karşısında verdiği tepkiler, hobileri ve fobileri kolayca gözlemlenebilir. Bu durum bebeklerin “favori” belirlemesine de yol açar. Bebekler bu dönemde tek bir kıyafeti giymek, yalnızca bir tokayı takmak, hep aynı şarkıyı dinlemek ya da aynı oyuncakla oynamak isteyebilir.
17 aylık bebek psikolojisi de dikkatle incelenmesi gereken noktalardan biridir çünkü bu dönemde bebeklerin hareketlerinde ve duygularında belirgin değişimler oluşur. Bebekler bu dönemde duygularını sözcükler, sesler, jest ve mimikler aracılığıyla aktarabilir. Bununla birlikte bebeklerde sürekli isyan hali de görülebilir. Bunun sebebi bebeklerin benlik algısının pekişmesi ve özgürlük isteğinin artmasıdır. Bebekler kişisel bakım gibi rutinleri gerçekleştirme konusunda direnç gösterebilir, tutturabilir ve hatta çığlık atabilir. Bu durumda ebeveynlerin bebek sakinleşene kadar sessizce beklemesi önerilir. Çünkü bebekler bu abartılı tepkiler ilgi çekmek için adeta bir gösteri sergiler gibi gerçekleştirebilir. Ortada gerçekten bir problem olması durumunda ise bebekle sakince iletişime geçilmesi önerilir. Bebek bağırmaya devam ederken ebeveynin sesini alçaltması ve hatta fısıldaması, bebeği sakinleşmeye ve dinlemeye yöneltecektir. Bebeğin yaşadığı isyan durumunu ortadan kaldırmak için ona seçenekler sunulması gerekir. Bebek yemek yememek için direniyorsa “önce çorba mı yemek istersin yoksa sebze yemeği mi?” sorusu sorulabilir.
İsyan ve iştahsızlık gibi durumlarda bebeği sakinleştirmek ve onun dikkatini dağıtmak için asla telefon, tablet ve televizyon gibi ekranların kullanılmaması gerekir. Bebekler iki yaşına kadar teknolojik ekranlardan uzak durmalıdır. Bebeklerin erken yaşta ekranlarla tanışması ilerleyen dönemde dikkat dağınıklığına ve ekran bağımlılığına yol açabilir.
17 aylık bebek sosyal gelişimi bakımından ilişki geliştirmeye ve iletişim kurmaya daha açıktır ancak bu dönemde de kendi yaşıtlarıyla sosyalleşme konusunda bazı problemler yaşayabilir. Bu dönemde kendinden büyük kişilerle oyun oynama eğiliminde olan bebekler oyun kurma işini üstlenebilir. Bebekler bu dönemde yeni insanlarla tanışırken ya da kalabalık ortamlara girdiklerinde utangaç davranabilir. Bu durumda bebeğin iletişime geçmeye zorlanmaması ancak nazikçe cesaretlendirilmesi önerilir.
On yedinci ayda bebeklerin ayrılık kaygısı devam edebilir. Bebeklerin ayrılık kaygısını aşabilmesi için küçük etkinlikler yapılması önerilir. Buna göre bebeğinize “şimdi gidiyorum ancak beş dakika içinde yanına dönmüş olacağım.” dediğinizde belirttiğiniz süre içinde bebeğinizin yanına dönmeniz onda güven duygusu oluşturur. Bu ayrılık süreleri kademeli olarak artırılabilir. Bununla birlikte bebeğinize nereye gittiğinizi, neden gittiğinizi ve ne zaman döneceğinizi açıklamanız da bebekte güven duygusu oluşturarak ayrılık kaygısını aşmaya yardımcı olabilir. Bebek meşgulken yanından ayrılmak, döndüğünüzde onu çeşitli yöntemlerle ödüllendirmek de bu süreçte yardımcı olabilir.
On yedinci ay bebeklerin diş gelişimi ve temizliği açısından da önemli bir dönemdir. Eğer bebeğinizin köpek dişleri henüz çıkmadıysa on yedinci ayda çıkabilir. Bununla birlikte birinci azı dişleri de on sekizinci aya kadar çıkmış olacağından dolayı on yedinci ayda diş çıkarma sebebiyle huzursuzluğa neden olabilir. Bu dönemde bebeklerin diş temizliği için yuvarlatılmış kıl uçlu bebek diş fırçaları tercih edilebilir. Bebekleri diş temizliği konusunda heveslendirmek için diş fırçasını kendilerinin seçmesine izin verilebilir, bebeklerin favori renginde ve sevdiği figürleri taşıyan diş fırçaları edinilebilir.
On yedinci ayda bebeklerin dil gelişimi gözle görülür biçimde ilerler. Bu dönemde bebekler yalnızca basit hece tekrarlarından oluşan kelimeleri ve ünlemleri kullanmaz aynı zamanda sık kullanılan eşya adlarını kullanabilir ve ortalama 3 kelimeden oluşan basit cümleler kurabilir.
On yedinci ayda bebekler duygusal ve sosyal açıdan gelişir. Bu dönemde bebekler duygularını açıkça ifade edebilir, tanıdık insanlarla iletişim kurabilir. Bununla birlikte bu dönemde bebeklerde isyan davranışları, tutturma, ağlama ve çığlık atma gibi davranışlar da görülebilir. Bu gibi davranışlar karşısında ebeveynlerin sakin olması ve bebekleriyle iletişim kurması önerilir.
Bebek gelişiminde önemli noktalardan biri de bebek beslenmesidir. On yedinci ayda bebeklerin günde kahvaltı, öğlen yemeği ve akşam yemeği olmak üzere üç ana öğün ile iki ara öğün olmak üzere toplam 5 kez ek gıdayla beslenmesi önerilir. Bununla birlikte anne sütü alımına da devam edilmesi gerekir. Anne sütünün yetersiz gelmesi durumunda formül mama ya da devam sütü kullanılabilir.
Bebek gelişim için en önemli noktalardan biri de uyku düzenidir. On yedinci ayda bebekler günde ortalama 14 saatlik uykuya ihtiyaç duyar ve bu ihtiyacın büyük bölümünü gece uykusundan karşılar. Bebeklerin yeterince dinlenebilmesi ve büyüme için gerekli hormonları salgılayabilmesi için akşam 7’de uyumuş olması önerilir.