Ebeveynler için bebekleriyle geçirdikleri her gün sürprizlerle doludur çünkü bebekler sürekli yeni şeyler öğrenme ve yeni beceriler geliştirme girişimi içindedir. Bu bağlamda 11 aylık bebek gelişimi de ebeveynlerin öğrenmesi gereken birçok nokta barındırır. 11 aylık bebek gelişimi ve hareketleri bebeklerin evdeki varlığını iyiden iyiye hissettirmeye başlamasına ve iletişim becerilerini artırmasına olanak tanır. Bu değişim fiziksel, zihinsel ve bilişsel birçok alanda gözlemlenebilir. Bununla birlikte 11 aylık bebek gelişimi boy kilo baş çevresi gibi çeşitli ölçümlerle de takip edilir. Peki, 11 aylık bebek gelişimi için neler yapılmalıdır? Bebek gelişimine dair merak ettiğiniz tüm soruların cevaplarını yazımızın devamında bulabilirsiniz!
11 aylık bebek boy kilosu bebeklerin gelişim sürecinin takibi için kullanılan en önemli veriler arasında yer alır. “Büyüme eğrisi” adıyla da bilinen persentil eğrileri bebeğinizle aynı yaş ve cinsiyetteki diğer bebeklerin ortalama ve ideal kilo, boy ve baş çevresi değerleriyle belirlenir. Bebeğinizin bu eğrilerin altında ya da üstünde kalması gelişim problemlerini gösterebilir. 11 aylık bebeğin ideal kilosu bebeklerin cinsiyetine göre değişiklik gösterir. On bir aylık kız bebekler için ortalama ağırlık 9100 gramken bu değer erkek bebekler için 9700 gram kadardır.
On bir aylık kız bebeklerin boy uzunluğu için alt sınır 65 santimetre ve üst sınır 80 santimetre şeklinde belirlenmiştir. On bir aylık kız bebeklerde ortalama boy uzunluğu 72.8 santimetre kadardır. On bir aylık erkek bebeklerin boy uzunluğunda alt sınır 68 santimetreyken üst sınır ise 82 santimetredir. On bir aylık erkek bebeklerin ortalama boy uzunluğu 74.5 santimetredir.
11 aylık bebek beyin gelişimi hakkında önemli ipuçları veren baş çevresi ölçüsü ise kız bebekler için 44.6 santimetre kadarken erkek bebekler içinse 45.8 santimetre şeklinde belirlenmiştir.
Bu değerler, gelişim takibi hakkında fikir edinmek için ortalama değerler göz önünde bulundurularak belirlenmiştir. Bebeğinizin bu değerlerle uyuşmayan değerlere sahip olması bir sağlık sorunu olduğunu göstermez. Bebeğinizin gelişimi hakkında en doğru bilgiye çocuk doktorunuz aracılığıyla ulaşabilirsiniz.
Bebeklerin sağlıklı büyüyüp gelişebilmesi için en önemli etmenlerden biri beslenme düzenidir. Bu bağlamda 11 aylık bebek beslenmesi nasıl olmalı sorusu ebeveynler tarafından sık sorulan sorular arasında yer alır. On birinci ayda da bebeklerin beslenme programında en önemli pay anne sütüne aittir. Bebekler günde ortalama 4 kez emzirilebilir. Anne sütünün yetersiz kaldığı ya da gelmediği durumlarda formül mamalar ya da devam sütleri tercih edilebilir. Bu noktada bebek için uygun formül mamanın ve devam sütünün doktor kontrolünde seçilmesi oldukça önemlidir.
11 aylık bebek günlük beslenmesi ek gıda bakımından da zengin bir program sunar. Bu bağlamda bebekler yoğurt, yumurta sarısı, tuzsuz lor peyniri ve beyaz peynir, sebze ve meyve püreleri, sebze çorbaları, salçasız ve baharatsız ev yemekleri, kuru baklagiller ve tahıllar ile kırmızı et ve yüzey balıkları gibi oldukça çeşitli gıdalarla beslenebilir. Cıva miktarı az olan somon, palamut, hamsi, istavrit, uskumru ve sardalya gibi balıklar bebek beslenmesinde yer alabilir. Bu noktada bebeğin beslenme programının ağırlığının anne sütüyle beslemede olmasına özen gösterilmesi gerekir.
On birinci ayda bebekler ara öğünlerde “parmak besin” adı verilen bebekler tarafından kolayca kavranabilecek orta sertlikteki armut, elma gibi meyveler, haşlanmış havuç ve patates dilimleri, penne tipi makarna gibi gıdaları tüketebilir.
On birinci ayda da bebeklere inek sütü ve keçi sütü verilmemesi önerilir. Bebeklerin mide ve bağırsak yapıları keçi ve inek sütünü sindirmek için uygun değildir. Bu durum hazımsızlık ve ishal gibi durumlara yol açabileceği gibi süt alerjisi de oluşturabilir. Aynı zamanda domates, patlıcan, nar, kivi, çilek ve ananas gibi alerji riski yüksek besinlerin de bebek beslenmesine katılmaması önerilir. On birinci ayda da bebeklere bal yerine pekmez verilmesi gerekir.
On birinci ayda bebekler genellikle gece beslemesine ihtiyaç duymaz. Bebek uykuya geçmeden önce emzirilebilir ya da formül mamayla beslenebilir.
Bu dönemde bebekler çeşitli gıdaların tatlarına, kokularına ve kıvamlarına dair hassasiyet geliştirebilir. Bebekler, yemek istemedikleri gıdaları tüketmeye zorlanmamalıdır. Bebeğin yeterli ve dengeli beslenmesi en önemli noktadır. Bu nokta gözetildiği sürece bebekler kendi damak tatlarını oluşturma konusunda özgür bırakılmalıdır.
11 aylık bebek gelişimi uyku düzeninin büyük önem taşıdığı bir konudur. Bu bağlamda on bir aylık bebeklerin günde on dört saatlik uykuya ihtiyaç duyduğu söylenebilir. Bu uykunun yaklaşık on bir saati gece uykusundan alınır. Bu dönemde gece uykuları genellikle deliksizdir. Bebekler beslenme amacıyla geceleri uyanmaz. Ancak bu dönemde diş çıkarma ya da ayrılık anksiyetesi gibi sebeplerle gece uyanmaları da görülebilir. Böyle durumlarda bebek rahatlatılmalı ve uykuya geri döndürülmelidir.
Bebekler için gündüz saatleri keşfetmek ve eğlenmek için sınırsız zaman anlamına gelir. Bununla birlikte günde yaklaşık 3 saatlik bir şekerleme de bebeklerin enerjisini toplamasına yardımcı olur.
On birinci ay bebeklerin uyku eğitimi için ideal bir dönemdir. Bu bağlamda bebekler akşam 18.00 ve 20.00 arasında uykuya yatırılmalıdır. Bebeklerin uyku eğitimine adapte olabilmesi için bir rutin takip edilebilir. Bu bağlamda uyku vakti yaklaştığında ortam loş hale getirilebilir, pijamalar giyilebilir ve bebekler ebeveynleriyle birlikte dişlerini fırçalayabilir.
Uyku eğitiminde bebeklerin kendine ait bir alanının olması oldukça önemlidir. Bebekler, çok ciddi bir istisna olmadığı sürece kendi beşiğinde yatmalıdır. Bebek uykuya kendi kendine dalma becerisi kazanmalıdır, bu bağlamda bebeği uyutmak için sallama gibi aktiviteler gerçekleştirmeden kaçınılması gerekir. Bebeğin kendi kendine uyuyabilmesi için güvende hissetmesi gerekir. Bu bağlamda bebeğe duygusal olarak bağlanabileceği bir uyku arkadaşı sağlanabilir ve ebeveynler, bebek uykuya dalana kadar bebeğin yanından ayrılmayabilir.
On birinci ay, bebeklerin iletişim becerilerinin arttığı ve hareket kabiliyetlerinin de giderek ilerlediği bir dönemdir. Bu bağlamda bebekler hızlı gelişim gösterir. Bebeklerin gelişim gösterdiği alanlar farklı başlıklar altında incelenebilir.
11 aylık bebek fiziksel gelişimi bebeklerin gün içinde oldukça hareketli ve aktif olmasına olanak tanır. On birinci ayda bebekler için oturmak ve ayağa kalkmak oldukça kolay işlerdir. Bu dönemde bebekler, ellerinden tutulduğunda kendilerini dengeleyebilir ve adım atabilir. Bazı bebekler desteğe ihtiyaç duymadan birkaç adım atabilir. On birinci ayda bebeklerin fiziksel güçleri ve merakları aynı oranda arttığından dolayı çekmece kulplarına basarak tezgaha tırmanma, beşiğin kenarlıklarına tutunarak beşiğe girme ya da beşikten çıkma gibi kimi zaman tehlikeli olabilecek fiziksel aktivitelere girişme olasılıkları da artar.
11 aylık bebek zihinsel gelişimi bebeklerin verilen komutları anlamasına ve bu komutlar doğrultusunda uygun davranışları sergilemesine olanak tanır. Özellikle “hayır” komutu bebekler tarafından kolayca anlaşılabilir. Hatta on birinci ayda bebekler istemedikleri davranışlarla karşılaştıklarında kendileri de “hayır” komutunu kullanabilir. Bununla birlikte bebekler, problem çözme becerisi bakımından da gelişim gösterir. Bu durum 11 aylık bebeğin sosyal gelişimi açısından da önemli bir ilerlemedir. Bebekler bu dönemde karşılarındaki kişilerin jestlerini ve mimiklerini taklit etme, doğru sesleri ve mimikleri doğru duyguları vermek için kullanma gibi başarılar gösterebilir.
11 aylık bebek motor gelişimi hem kaba motor hem de ince motor becerileri açısından hızla ilerler. On birinci ayda bebekler tüm kas gruplarını koordineli şekilde hareket ettirme becerisini kazanırlar. Bu bağlamda bebeklerin kaba motor becerilerinin ilerlediği söylenebilir. İnce motor becerileri de hızla gelişen bebekler bu dönemde çatal ve kaşık kullanma denemelerine başlayabilir. Biberon ve bardak gibi araçları muntazam şekilde kullanabilen bebekler için işaret parmakları ve başparmakları oldukça aktif kullanılan aracılardır.
On birinci ay bebeklerin bilişsel açıdan fazlasıyla farkındalık kazandığı bir dönemdir. Bu dönemde bebekler en sevdikleri kıyafetleri, oyuncakları ve favori insanlarını seçer. Bu bağlamda bebeklerde kimi zaman “tutturma” görülebilir. İstedikleri kıyafeti giymek ya da elindeki oyuncağı vermemek gibi isteklerle bebekler ağlayıp bağırabilir. Farklı insanlarla kurdukları iletişim de çeşitlenebilir. Örneğin bebekler ebeveynleriyle daha sıcak bir ilişki kurma eğilimindeyken yabancı kişilerden çekinebilir.
11 aylık bebeğin duygusal gelişimi de bu bağlamda şekillenir. Bebekler bu dönemde isteklerini ve hislerini çeşitli jest ve mimiklerle gösterir. Aynı zamanda anlaşılmayacak bir dilde söylenerek iletişim kurma eğilimi de gösterirler. Ebeveynlerinden olumsuz bir tepki aldıklarında hizmet davranışlarında bulunarak ya da şirinlikler yaparak kendini affettirmeye çalışan 11 aylık bebek dil gelişimi de bu bağlamda şekillenir. Çeşitli aktiviteler için belirledikleri kelimeleri, örneğin “mama” ve “atta” gibi doğru şekilde kullanan bebekler aynı zamanda temel ihtiyaçları için “su” gibi basit kelimeler de kullanabilir. Bu dönemde bebeklerin iletişim becerileri yalnızca kelimelerle sınırlı değildir. Özellikle işaret parmaklarını kullanarak isteklerini ve ihtiyaçlarını gösteren bebekler ebeveynleriyle sürekli iletişim halinde olabilmek için göz temasına önem verir.
On birinci ayda bebekler için müzik ve sesler büyük önem kazanır. Bu dönemde bebekler farklı sesleri ayırt etme ve taklit etme eğiliminde olabilir. Aynı zamanda favori şarkılarını belirleyen bebekler dans etmekten ve ritim tutmaktan büyük zevk alır.
11 aylık bebek gelişim oyunları bebeklerin problem çözme becerisini, duygusal kontrol mekanizmalarını ve dil becerilerini geliştirip hafızayı güçlendirmeyi hedefler. Bu bağlamda on bir aylık bebeklerde hafıza kartları, alfabe kartları, sesli kitaplar kullanılabilir. Bu dönemde müzik aletleri bebekler için oldukça ilginç olacaktır. Bazen basit mutfak aletleri bile bebekler için büyüleyici birer müzik aleti olabilir. Bu sebeple davul, pilli piyano ve ksilofon gibi müzik aletleri edinilebilir.
Bu dönemde bebeklerin meraklarını giderebilmeleri için aktivite masaları, güvenle oyun kurabilmeleri için oyun halıları tercih edilebilir. Her dönemde olduğu gibi kumaş kitaplar, ışıklı ve sesli oyuncaklar on birinci ayda da favoriler arasında yer alır.
On birinci ayda bebeklerin dil gelişiminin desteklenebilmesi için ebeveynlerin sürekli olarak bebekleriyle iletişim kurması gerekir. En basit aktiviteleri bile kelimelerle açıklamak, bebeğe sürekli sorular sormak ve soruların cevaplarını birlikte aramak, nesnelerin isimlerini söylemek gibi küçük ancak etkili söz oyunlarıyla bebeğinizin kelime dağarcığını geliştirebilirsiniz.
On birinci ayda bebekler yürümeyi teşvik edici oyuncaklar kullanmaya başlayabilir. Yürüteçler, bazı ebeveynler tarafından şüpheyle yaklaşılan yardımcı araçlardandır ancak yürümeyi teşvik edici oyuncaklar için yürüteçlerde şüpheye sebep olan koşullar geçerli değildir. Bu sebeple on birinci ayda bebeğinize yürümeyi teşvik eden bir oyuncak edinebilirsiniz.
On birinci ay, bebeklerin çevreye dair meraklarının ve hareket kabiliyetlerinin artmasıyla beraber ev kazası riskinin de arttığı bir dönemdir. Bu bağlamda ev ortamında bazı önlemler alınması gerekir. Bebeğin erişebileceği mesafedeki prizler güvenlik kapaklarıyla kapatılmalı, kablolar güvenceye alınmalı, sehpa ve masa gibi sivri köşeli eşyaların köşelerine plastik köşebent yerleştirilmelidir. Çekmece ve dolaplar çocuk kilidiyle güvenli hale getirilmeli, kapılara takoz ve pencerelere de çocuk kilidi sistemi yerleştirilmelidir.
On birinci ay, bebeklerin fazlasıyla hareketli olduğu bir dönemdir. Bu sebeple bu dönemde mutlaka şişlik ve morluk giderici jeller ve kremler, renkli yara bantları gibi temel ilk yardım malzemelerinden oluşan bir çanta hazırlanması önerilir.
On birinci ayda da bebek beslenmesinde BLW yöntemine devam edilebilir. BLW yöntemi bebeklerin ebeveynleriyle birlikte sofraya oturduğu, mama sandalyesi üzerinde parmakları yardımıyla kendi kendini beslediği bir beslenme yöntemidir. Bu yöntemde bebeğin önüne konan tüm yiyecekleri tüketmesi ya da porsiyonun tamamını bitirmesi beklenmez. Bebek, tüketmek istediği besinleri istediği kadar tüketir. Bu sayede bebeklerin ince motor becerileri gelişir, damak zevkleri oturur ve özgüvenleri artar.
BLW yönteminde kaçınılması gereken bazı gıdalar da bulunur. Bunlar üzüm, fındık, fıstık ve patlamış mısır gibi bebeklerde boğulma riskine yol açabilen besinlerdir.
Bebekler için en önemli gelişim takip ölçümlerinden biri de ağırlıktır. Bu bağlamda on bir aylık kız bebeklerin ortalama 9100 gram ve erkek bebeklerin ise 9700 gram olması beklenebilir. Bu değerler genetik, çevresel faktörler gibi birçok etkene göre değişiklik gösterir. Bebeğinizin sağlıklı gelişim göstermesi için kaç kilo alması gerektiğini ve ağırlığının ne kadar olmasının doğru olduğunu çocuk doktorunuzdan öğrenebilirsiniz.
On birinci ayda bebeklerin dil gelişimi hızla ilerler. Bu dönemde bebekler bazı spesifik aktiviteler için “atta” ve “mama” gibi basit hecelerden oluşan kelimeleri kullanabilir. “Anne”, “baba” ve “dede” gibi hece tekrarlarını hedefe uygun olarak kullanabilir. On birinci ayda bebeklerin iletişim kurma isteği artacağından dolayı anlamsız gibi gelmesine rağmen aslında çeşitli iletişim girişimleri içeren kelimeler ve sesler kullanabilirler. Bebeklerin bu sesleri kelimelere dönüştürebilmesi için onlarla konuşulması gerekir.
On birinci ayda bebekler iletişim becerilerini geliştirir. İsteklerini ve ihtiyaçlarını belirli kelimelerle anlatabilen bebekler “anne”, “baba” ve “dede” gibi basit hitapları kullanabilir. “Su”, “süt”, “mama” gibi bazı ihtiyaçlarını belirtebilir. Aynı zamanda çeşitli aktiviteleri “atta” ve “bıcı bıcı” gibi yaygın hece tekrarlarıyla betimleyebilir.
On bir aylık bebeklerin beslenme programı anne sütüyle katı gıdayı bir arada bulunduran oldukça zengin bir menüden meydana gelir. On birinci ayda bebeklerin günde en az dört kez emzirilmesi ve ortalama üç kez ek gıdayla beslenmesi önerilir. Bu bağlamda bebekler ortalama olarak iki buçuk, üç saatte bir beslenebilir.