Meryem Ana otu çocuk sahibi olmak isteyen ancak hamile kalamayan kadınların sıklıkla kullandığı bir bitkidir. Ana vatanı Arabistan olan bu otun kullanımı son yıllarda Türkiye’de de oldukça yaygınlaşmıştır. Fatma Ana Eli otu olarak da bilinen bu bitki odunsu ve kuru bir kök yapısına sahip olmakla beraber oldukça faydalıdır. Bu bitki, anne adaylarının rahat bir doğum süreci geçirmesini sağlar. Bu yazımızda; Meryem Ana otu nedir? Fatma Ana Eli otunun faydaları nelerdir? Meryem Ana otu gebelik için nasıl kullanılır? Meryem Ana otu nerede yetişir? gibi sıklıkla cevabı aranan soruları yanıtlayacağız.
Latince adı "Anastatika Hierochuntica" olan Meryem Ana otunun keşif yeri Namib Çölleri’dir ve ana vatanı Arabistan’dır. Bu bitki Anadolu ve Avrupa uygarlıklarının tarihinde yer almıştır. Yağmur yağdığında ya da suya atıldığında kapalı kuru dallarla çevrili ve kuru köke benzeyen halinden açılarak yeşil renkli bir bitkiye dönüşür. Suyla temas halinde bulunduğu zamanlarda daha sonrası için suyu gövdesinde depolar. Bu şekilde, tohumlarını kolaylıkla toprağa bırakarak çoğalır. Tadı tarçına benzeyen bu bitki, kendi kendini çoğalttığı için geçmişten beri doğurganlıkla özdeşleşmiştir. Son yıllarda yapılan araştırmalara göre, Meryem Ana otu yüksek östrojen içerir. Ayrıca, sadece Müslümanlar için değil Hristiyanlar için de kutsal bir değere sahiptir.
Hamile kalmakta zorlanan kadınlara alternatif tıpta bir şans sunan Meryem Ana otunun diğer adının Fatma Ana Eli otu olmasının sebebi, Hz. Muhammed’in kızı Hz. Fatma’nın bu bitkiyi dikmiş olmasından geliyor. O dönemlerden beri bu ot, doğurganlığın yanında sağlığa pek çok faydası ile biliniyor ve kullanılıyor. Görünüm olarak kapalı yumru şeklinde bir eli andırdığı için “eli” kelimesini alarak adlandırılmıştır.
Meryem Ana otu hakkında pek çok bilgi bulunsa da bunların birçoğu kanıtlanmamış kullanıcı yorumlarıdır. Bu yazımızda faydalardan bahsederken hangilerinin kanıtlanıp hangilerinin sadece inanış olduğunu da belirteceğiz.
Eski kültürlerde bu bitki; ağrıları gidermek, doğumu tetiklemek, adet sancılarını hafifletmek gibi çeşitli amaçlarla kullanılmıştır. Günümüzde alternatif tıp hala bu bitkiden yararlanmaktadır.
Modern araştırmalarda, Fatma Ana Eli otunun genel sağlık ve uyku kalitesini artırma, kan basıncını düşürme, kanser hastalarının bazı semptomlarını hafifletme gibi diğer faydalarını araştırmakta ve doğrulamaktadır.
Ayrıca bu bitki; astım, soğuk algınlığı ve artrit rahatsızlığı gibi yaygın hastalıkların tedavisinde de kullanılmıştır.
Halk arasında ise gebeliğin son dönemlerinde, özellikle doğumdan önce kullanılması ile bilinir. Geleneksel inanca göre doğumu kolaylaştırır, rahim kanamasını azaltır ve düşük yapıldığında sürecin daha rahat işlemesini sağlar. Ayrıca antioksidan, antibakteriyel ve hipoglisemik olduğu da iddia edilmiştir. Bu iddialara ve yaygın kullanıma rağmen etkilerine dair sınırlı araştırma vardır.
Meryem Ana otunun doğum esnasında kullanıldığında doğum ağrısını azalttığı da çok yaygın bir inanıştır. Bu ot, su içerisinde bulunduğunda daha sonra kullanmak üzere su depolamak için açılır. Bir inanışta doğuma girmeden önce su dolu bir kaba Meryem Ana otu bırakılır. Ot su depolamak için açıldıkça annenin rahminin de açılacağına ve kadının daha rahat bir doğum yapacağına inanılır. Bununla birlikte bazı kaynaklar, doğumdan sonra Meryem Ana otunun rahmin daha hızlı iyileşmesine yardımcı olduğunu iddia ediyor.
Ancak doğruluğundan emin olunan bilgiler de mevcuttur. Meryem Ana otu; klorojenik asit, kuersetin, luteolin ve kemferol gibi çeşitli faydalı bitki içeriklerine sahiptir.
Klorojenik asidin kan basıncını düşürmeye yardımcı olduğu iyi bilinmektedir. Kuersetin ise, 500 mg'lık dozlarda ağrılı iltihabı hafifletir. Meryem Ana Eli otunda ise gram başına yaklaşık 50 mg kuersetin bulunmaktadır.
Kemferol, iltihabı azaltmada güvenli ve güvenilir bir bileşiktir.
Antioksidan olan luteolinin, inflamasyonla ödemi azaltan ve kanser önleyici özelliklere sahip olabileceği düşünülmektedir.
Meryem Ana otu bilinçli bir şekilde kullanılmalıdır. Bu bitkinin hazırlanma yöntemi, kullanım amacına göre değişir. Hamile kalmak isteyenler, otu su dolu cam bir bardağın içerisinde 1 gece bekletir ve yumurtlama döneminden birkaç gün önce içer. Rahat doğum için Meryem Ana otu tüketenler, suları geldiğinde otun içerisinde bulunduğu bir bardak suyu içer. Cilt sorunları için Meryem Ana otu kullananlar bitkinin antioksidan özelliğinden faydalanırlar. Bunun için; otu suda beklettikten sonra suyuna bir pamuk batırarak bu pamuğu yara, sivilce ya da akne sorunu olan bölgede birkaç dakika bekletirler. Bu işlemin ardından durulama yapmadan yatılır ve sabah yüz yıkanır.
En önemli nokta, ne amaçla kullanılmak istenirse istensin Meryem Ana otundan faydalanmadan önce bir doktora danışmak ve uzman kontrolünde kullanmak gerektiğidir.
Bu tavsiyeler her ne kadar kanıtlanmamış olsa da eğer bu inanışla ilgileniyorsanız doktorunuza mutlaka danışarak deneyebilirsiniz. En yaygın olan yöntemin ilk aşaması olarak Fatma Ana Eli otu suda 1 gün bekletilir. Ardından bu su, ovulasyon yani yumurtlama döneminden birkaç gün önce tüketilir.
Bir diğer yöntem ise, Meryem Ana otunu bir beze sararak anne olmak isteyen kadının üzerinde taşımasıdır. Ot, geçmişten beri doğurganlıkla ilişkilendirildiği için üzerinde taşıyan kişinin de doğurganlığının artacağına inanılıyor. Ancak bu yöntemin de bilimsel bir gerçekliği bulunmuyor.
Doğumda Meryem Ana otunun kullanımı, sancıların hissedilmesi ile başlar. Sancılar hissedildiğinde ot suya konur ve bitki açıldığında sudan birkaç yudum içilir. İnanışa göre bitki açıldıkça annenin rahmi de açılıyor ve doğum kolay geçiyor. Son aşama olarak ise, doğum bittikten sonra ot sudan çıkarılıyor ve böylelikle rahim doğumdan sonra daha hızlı iyileşiyor. Bu inanışın bilimsel olan tarafı ise, Meryem Ana otunun kadın doğum hormonlarını artırmasıdır. Bu hormonlar, rahmi genişleterek doğumu kolaylaştırır.
Ayrıca inanışa göre, doğumda önce “Bu benim elim değil, Fatıma anamızın eli, Şafi isminle şifa ver.” şeklinde dua etmek ve ardından Meryem, Nas ve Felak surelerini okumak doğum sürecini kolaylaştırıyor.
Geçmişte kadınların bu bitkiyi yaygın bir şekilde kullanması, insanları olumsuz etkileri konusunda rahatlatmamalı. Rahim hiperstimülasyonu, doğumun aşırı uyarılması veya hatta annede veya fetüste hipoglisemi gibi güvenlik endişeleri nedeniyle bu bitki son derece dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır.
Gebelik sırasında Fatma Ana Eli otu tüketimi, güvenli olduğu kanıtlanana kadar tıbbi uzmanlar tarafından yakından gözetilmelidir. Özellikle doğum için hastaneye yatırıldıklarında, hamile kadınlar potansiyel tehlikeler hakkında bilgi sahibi olmalı ve bu bitkiyi kullandıklarını bildirmelidirler.
Meryem Ana otunun cilde direkt olarak uygulanmasıyla bilinen herhangi bir tehlike olmasa da, açık yaralarınız veya yaralanmalarınız varsa bunu yapmaktan kaçınmanız önerilir.
Kan şekeri ve kan basıncını düşürmek için Meryem Ana otu kullanmadan önce diyabet, düşük tansiyon, yüksek tansiyon veya herhangi başka bir metabolik bozukluğunuz varsa mutlaka bir sağlık uzmanına danışın.
Bu otun pek çok faydası olduğuna inanılsa da bilinçsizce kullanılırsa oldukça zararlı olabilir. Örneğin aşırı tüketilmesi halinde, mide bulantısına ve kusmaya sebep olarak vücutta su kaybı yaratır. Gerekenden fazla tüketilmesi durumunda tansiyon düşmesine sebep olabilir. Bu yüzden, düşük tansiyon sahibi olan kişiler, bu ottan uzak durmalı ve tüketmemelilerdir. Taze tüketilmediği takdirde midede yanma ve ekşime gibi sorunlara neden olur.
Bu bitkinin ana vatanı Arabistan olduğu için Hac ve Umre ziyaretinden dönenler sık sık ülkelerine getirir. Son yıllarda Türkiye’de de satışı artan bu otu aktarlarda bulabilmek mümkün. Çoğu online alışveriş sitesinde de sıklıkla karşımıza çıkan Meryem Ana otu adetler halinde satılır ve ortalama adet fiyatı 30-50 TL arasında değişir.
İdrar kaçırma sorunu ve doğurganlığı artırmak için Meryem Ana otu bir gece önceden suya konularak tüketilir. Doğum anı için tüketildiğinde ise suyun gelmesi anında suya konulması yeterlidir.
Meryem Ana otu suya girdikten sonra ortalama 20-30 dakika içerisinde açılmaya başlar.
Hayır, bu bilimsel olarak kanıtlanmamış olmakla beraber yanlış bir inanıştır. Meryem Ana otu doğumun başlamasına sebep olmaz.
Meryem Ana otunun bazı kadın hormonlarını artırarak rahmin genişlemesini sağlaması ve böylelikle doğumu kolaylaştırması ihtimali vardır ancak mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır.