Bir bebeğin sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için ihtiyaç duyduğu kadar uyumasına izin vermek önemlidir. Tutarlı bir uyku rutini oluşturmak ve bebeğin düzenli uyumasının yanında doğru beslenmesini sağlamak da önemlidir. Bebeklerin beslenmeye ihtiyaçları olduğu gibi çok fazla uykuya ihtiyaç duymaları tamamen normaldir. İhtiyaç duyulan uyku miktarı, büyüdükçe ve geliştikçe bebekten bebeğe değişebilir. Peki, her annenin endişe duyduğu bir durum olan bebeklerin çok uyuması normal midir? Bebeklerin çok uyuması, bu durumun nedenleri ve bebeklerin ihtiyaç duyduğu uyku süreleri ile ilgili merak edilen her şeyi yazımızda sizler için derledik.
Yeni doğan bebeklerin çok uyumasının normal olup olmadığı annelerin kafasında sürekli olan sorulardan biridir. Yeni doğanlar günlerinin çok büyük bir kısmını uyuyarak geçirseler de bu uyku süresi sağlıklı veya tutarlı olmayabilir. Yeni doğan bebeklerin çok uyuması birçok nedene bağlı olabileceği gibi aynı zamanda da normaldir. Ek olarak, yeni doğan bebeklerin gece ve gündüz algısı olmamasından kaynaklı olarak uyku düzenleri farklılık gösterebilir. Parça parça ve düzensiz uyuyabilen yeni doğan bebeklerin çok uyuması bu sebepler ile normal olarak görülmektedir.
Bebeklerinin çok uyumasından endişe duyan anneler aynı zamanda bu durumun nedenlerini de merak etmektedir. Son derece normal bir durum olan bebeğin çok uyuması, hastalıklara da bağlı olabileceği gibi yalnızca büyümesi sebebiyle de olabilir. Büyüyen bebeğiniz sabahları daha fazla uyumaya başlar ve gün içerisindeki şekerlemeleri de sıklaşır. Bunun yanında bebeklerin çok uyumasının nedenleri arasında hastalıklar da bulunmaktadır. Bünyesi hastalık ile savaşan bebeğiniz halsiz olacak ve yorgun düşüp daha çok uyuyacaktır. Aynı şekilde diş çıkarmaya başlayan bebeklerin de çok uyuduğu görülmektedir. Diş çıkarma süreci her ne kadar sancılı olup bebeğinizin geceleri uyanmasına veya şekerlemelerinin kısalmasına yol açsa da tıpkı bir soğuk algınlığı virüsünde olacağı gibi bebeğinizin bünyesinin yorgun düşmesine de yol açabilir. Bu da yine bebeğinizin fazla uyumasının sebepleri arasında görülmektedir.
Günlerinin çoğunu uyuyarak geçiren bebeklerin çok uyuyor olması bazen annelerde endişe oluşturabilmektedir. Bu durumun önüne geçebilmek için bebeğinizin ayına ve yaşına göre en sağlıklı uyku sürelerini bilmek ve takip etmek önemlidir. Örneğin, 0-3 ay arası yeni doğan bebeklerin uyku süresi günde 22 saate kadar normal olarak karşılanmaktadır. Bir günde ortalama 14-17 saat arası uyuyan yeni doğanlar genellikle 50 veya 60 dakika aralıklarla uyurlar. Uykuları sessiz ve aktif uyku olarak ikiye ayrılan yeni doğanlar sessiz uyku sırasında huzurlu bir şekilde uyurken aktif uyku sırasında homurdanır ve hareket ederler. Bu döngüler sırasında bebeğiniz ağlayıp huysuzlansa da bebeğinizin sağlıklı uyku süresini takip ettiğine emin olabilirsiniz. Yeni doğan bebekler 2-3 ay süresine ulaştıklarında yavaş yavaş bir uyku düzeni oluşturmaya başlarlar.
4-12 aylık bebeklerde uyku süresinin azaldığı görülür. Günde 12-15 saat arası uyuyan bebekler uyku sürelerini 4 aylık olduklarında 6-8 saate kadar azaltabilirler.Yani 4 aylık bebeğin ideal uyku süresi 6-8 saat arasıdır. Ancak, bebeklerin 6 aya bastığında uyku sürelerinin tekrardan 10 saate çıktığı görülebilmektedir. Diş çıkarma ve fiziksel aktiviteler dolayısıyla yorulma gibi sebeplerle 6 aylık bir bebeğin ortalama uyku süresi gün içerisinde 8-10 saati bulabilmektedir. Ortalama 6-8 saatlik aralar ile uyuyan bebekler ilk yaşlarına yaklaştıkça uykuları düzene girecektir ve yavaş yavaş gündüzleri ışık ve gürültü bulunan yerlerde uyumamayı öğreneceklerdir.
Bebeklerin uyku düzenlerinin bebekten bebeğe değişebildiğini unutmamak gerekmektedir. Yeni doğan bebekler belirli bir süre boyunca uykularının geldiğini tıpkı açlıklarını veya altlarını kirlettiklerini ifade ettikleri gibi ağlayarak belli ederler. Eğer ki bebeğiniz emzirmeye çalıştığınız takdirde emmiyorsa ve altı temizse bu genellikle bebeğinizin uykusunun geldiğini anlamak için dikkat etmeniz gerekenler arasında en önemlisidir. Bebeğinizin uykusunun geldiğini anlamak için mızmızlanmalarına en azından 1. Aydan 4. Aya kadar dikkat etmeniz gerekmektedir. 4. Ay sonrasında bebeğiniz yavaş yavaş kendiliğinden uyumaya başlayacaktır.
Her anne bebeği uyuduğunda iyi bir uyku çekmesini ister. Bu nedenle bebeğinizi iyi bir uykuya hazırlamak için yapabileceğiniz bazı şeyler bulunmaktadır. Bebeğin iyi uyuması için yapılması gerekenler arasından en önemlisi bebeğin altının temiz ve karnının tok olmasıdır. Altını kirletmiş veya tam olarak doymamış bir bebek gerçek anlamda uykuya dalamayabilir veya uykusunda rahatsız hissedebilir. Bunun yanında bebeğinizin uyuduğu yastık kılıfının, çarşafın ve örtündüğü örtünün gergin ve hafif olması çok önemlidir. Bebeğinizin yataktaki konumunun ortalı olması, kenarlara yaklaşmaması ve vücut ısısının korunacak şekilde giydirilmesi de bebeğin iyi bir uyku çekmesi için yapılması gerekenler arasında bulunmaktadır. Bebeğinizin iyi uyuması için yaşıtı veya yine çocuk olan birisi ile aynı odada uyumamasına da özen göstermeniz gerekmektedir. Bu, bebeklerden veya çocuklardan birisi uyandığında diğerinin uyanmasını engeller ve bebeğinizin dikkati kaymadan sağlıklı bir şekilde uykuya dalmasını sağlar.
Bebek uyurken her annenin dikkat edebileceği bazı unsurlar vardır. Bebeğiniz uyurken dikkat edilmesi gereken durumlar arasında en önemlisi bebeğin yeterli uyku alıp almadığıdır. Ebeveynlerin gün içerisinde takip edebilecekleri, bebeğin haftasına veya ayına göre uyku düzenini içeren periyodik bir çizelge oluşturması bebeklerinin ne kadar süre ile uyuduğunu görmelerine yardımcı olmaktadır. Bu, bebeğin uyku düzenini oluşturmasına yardımcı olacağı gibi eğer bebek yeterince uyumuyorsa ebeveynlere daha sağlıklı bir uyku ortamı oluşturmaları gerektiğini gösterebilir.
Bebeğinizin uykuya dalmak için ihtiyaç duyabileceği unsurlar bebeklerde uyku alışkanlıkları olarak adlandırılır. Her annenin de zamanla fark edeceği gibi bebeklerin uyku alışkanlıkları gündüzleri ve geceleri aynıdır. Yeni bir uyku düzenine alışırken huysuz olabilen bebeğiniz yeni uyku düzenine alışınca uyum sağlayacaktır. 3 gün ile 3 hafta arasında değişiklik gösterebilecek bu süreçte bebeğinize yardımcı olabilecek uyku alışkanlıklarından en yaygını yatağın üzerinde bir müzik çalar veya telefon olabilir. Açtığınız müzik ile uyumaya alışan bebeğiniz bunu ileriki süreçlerde de uykuya dalabilmek için arayabilir. Aynı şekilde biberon ve emzirme ile olan beslenme yöntemleri, sallanma, ninniler ve sarılarak uyuma da yavrunuzda alışkanlık haline gelecek uyku yöntemleridir. Bebeklerin spesifik olarak hep aynı odada uyutulması da daha sonrasında bebekte uyku alışkanlığı haline gelebilmektedir. Bu durum bazen bebeğinizin başka bir ortamda uyumaması gibi problemlere yol açabilir.
Bebeklerin gece ve gündüz algısı yoktur. Hem bu durumun hem de günlerinin çoğunu uyuyarak geçirmelerinin etkisi ile bebekler geceleri ebeveynlerinin uyanık kalmasına sebebiyet verebilmektedir. Genellikle 6 aylıktan küçük bebekleri olan anneler uyumadan gece bebeğini beslemek veya uyanırsa tekrar uyutmak için uyanık kalır. Bu sebeple bebeklerin uyku düzeninin yetişkinlere etkisi arasından en büyüğü uykusuzluğun getirdiği stres, gerginlik ve çeşitli sağlık problemleridir. Aynı şekilde geceleri bebeğiniz için uyanık kalma durumu onunla ilgilenirken zorlanmanıza da sebep olabilir. Peki, bebeğin çok uyuması yetişkinleri etkiler mi? Bebeklerin günlerinin çoğunu uyuyarak geçirmesi annelerin ve babaların uyku düzenini etkilemeyebileceği gibi ebeveynlere bebeğin beslenme durumunu düşündürebilir. Bebeğin uyku düzeninin ebeveynlerin hayatına etkisi yine bebekten bebeğe değişebilmektedir.
Gece ve gündüz algısı olmayan bebekleri düzenli uykuya teşvik etmek için kullanılan yöntemler vardır. Hem ebeveynlerin yükünü hafifletmeye hem de bebeğin sağlıklı uyumasına ve huysuzlanmasının azalmasına yol açacak bu yöntemleri kullanmanız bebeğinizle olan ilişkinizi de güçlendirebilmektedir. Güneş ışığında yürüyüşe çıkmak, banyo, masaj ve emzirme gibi rahatlatıcı aktiviteler içeren akşam rutinleri veya gün içerisinde bebeğinizin yorulması onların bir uyku düzeni oluşturmasına yardımcı olmaktadır. Bunlar dışında beslenme zamanında veya uyanma zamanı geldiğinde onları korkutmadan uyandırmak için yüzlerine ıslak bir bez ile dokunmak sağlıklı bir seçenektir. Aynı şekilde vücut ısılarının normale dönmesi için çorap ve pantolon gibi birkaç kıyafetin çıkarılması da hem uykuya dalmalarına hem de gerektiğinde uyanmalarına yardımcı olacak, bebekleri düzenli uykuya teşvik edecek yöntemlerden biridir. Bunlar gibi birçok yöntem ile bebeğinizi düzenli uykuya teşvik edebilirsiniz.
Eskilerden günümüze kadar gelen, bebekleri uyutmaya yardımcı olduğu düşünülen çeşitli yöntemler ve gelenekler vardır. Bu gelenekler her ne kadar hala günümüzde de bazı durumlarda yardımcı olabiliyor olsalar da düzenli yapılmaları istenmeyen durumlara yol açabilir. Örneğin, bebeğin uyutulurken kundaklanması her ne kadar yetişkinlerin içinin rahat olmasını sağlasa da kalça çıkıklığı gibi çeşitli problemlere yol açabilmektedir. Aynı şekilde az uyuyan bebeklerin daha zeki olduğunun düşünülmesi sebebi ile henüz uykularını alamamışken uyandırılan bebekler ileride duygusal bozukluklar, anksiyete veya konsantrasyon sorunları ile karşılaşabilmektedirler. Bunların yanında bebeğin uykuya dalmasını kolaylaştırdığı düşünülen bebeğinizi ayakta sallama yöntemi de aslında kendi kendine uyuyabilecek bebeğinizin uykuya dalmasını geciktirmektedir.
Tıpkı az uyuyan bebekler daha zeki olmadıkları gibi çok uyuyan bebekler de daha sağlıklı olmayabilirler. Bu hala bir hastalığın veya rahatsızlığın belirtisi olabilir. Aynı şekilde bebeğinizin uykuya dalmasını kolaylaştırmak için öncesinde yorma amacı ile de olsa uykusunu kaçıracak oyuncaklar ile oynanması veya emzik ve biberonla yatakta bırakılması da bebekleri uyuturken yapılan, doğru bilinen yanlış yöntemler arasındadır.
Bebeğinizin uyku düzeninin ara sıra çeşitli nedenler ile bozulması normaldir. Olabildiğince düzeltilmesi gereken bu durumun en büyük sebeplerinden birisi anne ve babanın uyku düzenini oturturken yaptığı yanlışlardır. Aynı şekilde ebeveynlerin ve bebeğin gün içinde yorulması, stres yaratan şartlar altında kalması, gece beslemelerinin sıklığı ve yolculuklar bebeğin uyku düzenini bozabilecek durumlar arasındadır. Eğer herhangi bir hastalık belirtisi yoksa bebeğinizin uyku düzeninin bozulmasının nedenleri arasında diş çıkartma ve uyku ortamındaki değişiklikler de bulunmaktadır.
Yeni doğan bebekler 24 saat içerisinde yaklaşık olarak 16-18 saat uyuyarak gelişirler. 0-3 aylık bebeklerin hiçbir rahatsızlık söz konusu olmadan günde 20 saate yakın uyuduğu görülmüştür.
2 aylık bebeklerin henüz gece ile gündüz arasındaki farkı anlayamaması sebebi ile bu aydan itibaren günde 6 ile 10 saat arası uyuması normal kabul edilmektedir.
Bebeklerin yetişkinlere göre çok uyuması normal kabul edilmektedir. Bebek, ayına veya yaşına göre normal kabul edilenden fazla uyuyorsa uyku düzeninde değişiklik yapılması tavsiye edilir. Herhangi bir terslik durumunda bir doktora başvurmak gerekmektedir.
Yeni doğan bebeklerin günlerinin çoğunu uyuyarak geçirmesi normal kabul edilmektedir. Bebeklerin çok uyuması onlar yaşlarına yaklaştıkça azalacak ve düzene girecektir.