Bebeklere Tuvalet Eğitimi Nasıl Verilir?

Bebek gelişiminde oldukça önemli bir süreç olan bebeklerde tuvalet eğitimi bebeğin sağlığı ve psikolojisi açısından dikkatli şekilde yönetilmelidir. Bebeklerin tuvalet eğitimine hazır olup olmadığını anlamak için ebeveynlerin gözlemler yapması gerekir. Aynı zamanda bebeklerin bu eğitime hem fiziksel hem de duygusal olarak hazır olması bir diğer önemli noktadır. Peki, bebekler ne zaman tuvalet alışkanlığı kazanır? İdeal şekilde ilerleyen süreç için bebeklere tuvalet eğitimi ne zaman verilir? Bu eğitime hazır ve istekli olan bebeklerde tuvalet eğitimi ne kadar sürer? Bebeklerde tuvalet eğitimi süreciyle ilgili bilmek isteyebileceğiniz tüm detayları içeriğimizin devamında bulabilirsiniz!

Bebeklerde Tuvalet Eğitimi

Bebekler her geçen gün yeni beceriler kazanır ve hızla büyüyüp gelişir. Bu bağlamda kendi ihtiyaçlarını karşılama becerisini de edinen bebeklerin kişisel bakım aktiviteleri bakımından en önemli adım ise tuvalet eğitimidir.

Bebeklerde tuvalet eğitimi bebeklerin “tuvalet ihtiyacı” farkındalığı kazanmasıyla başlar. Bebekler, tuvalet ihtiyacını fark ediyor ve tuvaletini kontrol edebiliyorsa tuvalet eğitimi süreci başlayabilir. Bebeklerde tuvalet eğitimi, bebeklerin kaslarını kontrol ederek tuvaletlerini tutabilmesi ve uygun zamanda lazımlık kullanarak boşaltım yapabilmesi üzerine ilerler. Bu bağlamda tuvalet eğitimine başlamak için bebeklerin bireysel farkındalığa ulaşması ve bilişsel gelişimin tuvalet ihtiyacıyla lazımlık arasındaki bağlantıyı kurmaya yetecek kadar ilerlemiş olması gerekir.

Bebeklerde gelişim sürecinin takip edilebilmesi için belirlenmiş bazı kıstaslar bulunur. Bazı dönemlerde bebek gelişimine dair dönüm noktaları yaşansa da her bebeğin gelişiminin biricik olduğu da göz önünde bulundurulmalıdır. Buna göre bebeklerin tuvalet eğitimine hazır olma zamanı, tuvalet eğitimine verdiği tepki ve bu eğitimdeki ilerleme süreci birbirinden farklı olacaktır. Dolayısıyla bebeklerde tuvalet eğitimi kaç gün sürer sorusunun cevabı da tamamen bebeğin bu eğitime ne kadar hazır olduğuna ve sürecin nasıl yönetildiğine bağlıdır.

Tuvalet Eğitimi İçin Doğru Zaman

Bebeklerde tuvalet eğitimi ne zaman başlar sorusu ebeveynler tarafından sıkça sorulur. Bebeklerde tuvalet alışkanlığının kazanılması genellikle 1 ve 3 yaş arasını kapsar. Bu bağlamda bebeklerde tuvalet eğitimi kaç aylıkken başlar sorusuna cevaben 18. ay uygun bir dönem olabilir. On sekizinci ayda bebekler zihinsel olarak kendine söyleneni anlayabilir. Bu bağlamda lazımlık ve tuvalet ihtiyacı bağlantısı oluşturabilir. Aynı zamanda on sekizinci ay, bebeklerin benlik algısı kazandığı dönemdir. Bu bağlamda bebekler, tuvalet ihtiyacı üzerinde kontrol sağlamayı öğrenebilir.

Tuvalet eğitimi süreci, sabırlı ve istikrarlı şekilde ilerlemelidir. Bu bağlamda tuvalet eğitimine başlamak için gerçekleştirilen girişimler otuzuncu aya kadar devam edebilir. Bebeklerin tuvalet alışkanlığını tam olarak kazanmış olması otuz altıncı ayı bulabilir. Ancak tuvalet eğitimine dördüncü yaştan sonra başlanması, bu sürecin çok daha zorlu şekilde ilerlemesine sebep olabilir. Bu sebeple bebeklerde tuvalet eğitimi dönemine ortalama olarak on sekizinci aydan itibaren teorik olarak ve yirmi dördüncü aydan itibaren pratik olarak başlanabilir.

Bebeklerin Tuvalet Eğitimine Hazır Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Bebeklerde tuvalet eğitimine nasıl başlanmalı sorusu ebeveynler tarafından sık sık sorulur. Bebeklerde tuvalet eğitimine başlamadan önce bebeklerin davranışlarının ve ihtiyaçlarının yakından gözlemlenmesi oldukça önemli bir adımdır. Her bebeğin kendine has bir gelişim süreci içerisinde olduğu ve bu bağlamda bebeklerin isteklerinin, ihtiyaçlarının, bunları ifade ediş biçimlerinin ve beklentilerinin birbirinden farklı olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Bebeklerde kolay tuvalet eğitimi için ebeveynlerin bebeklerini gözlemlemesi, onlarla “tanışması” gerekir. Bebeklerin tuvalet eğitimine başlamak için hazır olduğunu gösteren bazı sinyaller mevcuttur.

Zihinsel Belirtiler

Bebeklerin tuvalet eğitimine hazır olduğunu gösteren belirtilerden ilki, bebeklerin kendisine söyleneni anlaması ve verilen komutları yerine getirebilmesidir. Bu durum bebeklerin iletişim kurabilmesine ve eğitim sürecini özümsemesine imkan tanır. Bebekler zihinsel olarak olaylar arasında ilişki kurabilecek seviyeye geldiyse tuvalet eğitiminin sebebini, yöntemini, sonucunu anlamlandırabilir. Bu bağlamda tuvalet eğitimine kolayca adapte olabilir.

Bebeklerin algılarının tuvalet ihtiyacını anlayabilecek kadar gelişmiş olması da önemli bir diğer noktadır. Bu bağlamda bebekler, tuvalet ihtiyacını sözlü şekilde ya da hareketleriyle belli edebiliyorsa bu durum “tuvalet ihtiyacı” kavramının özümsendiğini gösterir. Aynı zamanda bebek ıslanan bezinden rahatsızlık duyduğunu ifade edebiliyorsa bu durum onun tuvalet sürecini yönetebilecek beceriye ulaştığını da gösterir. Bunun için bebeğin “ıslak” ve “kuru” kavramlarının bilincinde olması gerekir.

Bebekler, çeşitli değerleri özümsemek ve davranışları pekiştirmek için ebeveynlerini izleme ve gördüklerini taklit etme eğilimi gösterir. Bu bağlamda bebek tuvalete gidip klozete çıkmaya çalışıyorsa, ebeveynleri tuvalete gittiğinde onları izlemek istiyorsa, klozetin içine bakıyor ve tuvaleti gözlemliyorsa ya da tuvalet ihtiyacı hissettiğinde tuvalete gitmek istiyorsa bebeğin taklit becerileri ve anlama kapasitesi, tuvalet eğitimine başlamak için yeterli seviyededir.

Fiziksel Belirtiler

Bebeklerin tuvalet eğitimine başlayabilmek için bulundurması gereken fiziksel şartlardan ilki oturma, ayağa kalkma, yürüme, çömelme gibi basit fiziksel yeterliliklere sahip olmadır. Bu sayede bebek lazımlığı kolayca kullanabilir.

Bebeklerin tuvalet eğitimine hazır olduğunu gösteren fiziksel belirtilerden bir diğeri ise kas kontrolüyle ilgilidir. Bebekler gün içinde bezlerini 2 saatten uzun süre kuru tutabiliyorsa, tuvalet ihtiyacı hissettiğinde tuvaletini uygun bir alan bulana kadar tutabilme becerisine sahipse tuvalet eğitimine hazır hale gelmiştir.

Bebeklerin tuvalet eğitimine başlamak için göstermesi gereken fiziksel yeterliliklerden bir diğeri de pantolonunu indirebilmesidir. Eğer bebek kıyafetlerini kolayca çıkarabiliyorsa tuvalet eğitiminde ihtiyacını karşılama konusunda da daha az zorlanacaktır.

Duygusal ve Ruhsal Belirtiler

Bebeklerin tuvalet eğitimine hazır olduğunu anlamak için faydalanılabilecek belirtiler arasında ruhsal ve duygusal belirtiler de yer alır. Eğer bebekler tuvalet ihtiyacı hissettiğinde kimi jest ve mimik değişiklikleri yaşıyorsa bu durum onların bilişsel açıdan tuvalet ihtiyacını ayırt edebilecek seviyeye geldiğini gösterir.

Bebekler, tuvalet ihtiyacını gidermek için kapı arkası, koltuk arkası gibi yerlere saklanıyorsa ya da yalnız kalabilecekleri alanlara gitme ihtiyacı duyuyorsa bu durumda onların mahremiyet kavramını tanımaya ve tuvalet kullanmaya hazır hale geldiğinin belirtisidir.

Bebekleri Tuvalet Eğitimine Hazırlamak İçin İpuçları

Tuvalet eğitiminin sağlıklı ve güvenli şekilde ilerleyebilmesi için bebeklerin bu sürece hazırlanması oldukça önemlidir. Bu hazırlık birçok açıdan, farklı şekillerde gerçekleştirilebilir. Bebeklerin tuvalet eğitimine başlayabilmesi için öncesinde bu konu hakkında bilgilendirilmeleri gerekir. Bu bağlamda ebeveynler bebeklerine tuvalet ihtiyacından, lazımlıktan ve evdeki tuvaletin nasıl kullanıldığından bahsedebilir. Ardından bebekle birlikte lazımlık alışverişine gitmek, onun kendi lazımlığını seçmesine izin vermek de doğru bir yöntem olabilir. Bu sayede bebekler tuvalet eğitimi için heveslenebilir.

Bebek tuvalet eğitimi alıştırma külodu yoluyla da başlatılabilir. Bebeklerin bezin sağladığı güvenlik hissiyatından ayrılmadan iç çamaşırıyla tanışmasına olanak tanıyan alıştırma külotları birçok farklı biçimde bulunabilir. Tek kullanımlık alıştırma külotları ebeveynler için daha pratik kullanım sağlar. Yıkanabilir alıştırma külotlarıysa daha sürdürülebilir bir tercihtir. Bebeklerin hareket kabiliyetini kısıtlamayan alıştırma külotları gün boyu konforlu kullanım için idealdir. Bu ürünler, çok katmanlı yapıları sayesinde sıvıyı dışarı sızmayacak şekilde hapseder ancak üst yüzeyde bebeklerin ıslaklık hissetmesine de olanak tanır. Bu sayede bebekler “ıslak” ve “kuru” ayrımının farkına varır. Bu farkındalık bebeklerin tuvalet eğitimine başlayabilmek için taşıması gereken şartlardan biridir. Alıştırma külotlarının bebeğin bedenine uygun şekilde seçilmesi ve bu ürünlerin hijyeninin sağlanması dikkat edilmesi gereken noktalar arasında yer alır.

Bebeklerde En Doğru Tuvalet Eğitimi İçin Uygulanması Gereken Adımlar

Bebeklerin verdiği sinyallerin takip edilip doğru şekilde yorumlanmasının ardından bebeğin eğitime hazırlanması süreci gelir. Bebek artık lazımlık kullanmayı öğrenmek için hazır hale geldiğinde tuvalet eğitimi süreci başlatılabilir. Bebeklerde tuvalet eğitimi için dört temel adım izlenebilir.

Geri Çekil ve İzle: Bu adımda ebeveynler bebeklerinin tuvalet ihtiyacının ne denli farkında olduğunu ve tuvalet ihtiyacını nasıl yansıttığını gözlemlemelidir.

Bebeği Cesaretlendir: Bu adımda bebek, ebeveynler tarafından tuvalet ihtiyacını belirtmek için cesaretlendirilmelidir. Bebeğin lazımlıkla tanıştırılması, lazımlığı kullanmak için desteklenmesi de bu adımda faydalanılabilecek diğer yöntemlerdendir.

Limit Belirle: Tuvalet eğitiminin başladığı dönemde bebeklerin her şeyi oyunlaştırma eğilimi gösterdiği bir döneme denk gelir. Bu bağlamda tuvalet eğitiminin ciddiyetini kaybetmemesi ve bebeğin kendini huzursuz hissetmemesi için bebeğin lazımlık üzerinde geçireceği süre sınırlandırılmalıdır.

Öv ve Destekle: Tuvalet eğitimi süreci bebekler için oldukça yeni bir dönemdir ve bu süreçte bebekler kendilerini fazlasıyla savunmasız, baskı altında hissedebilir. Bebeğin duygusal olarak zarar görmesini engellemek için sözlü olarak ve davranışlarla onu desteklemek, ödüllendirme yöntemiyle pozitif ilerleme sağlamak mümkündür.

Bebeklerde tuvalet eğitimi nasıl verilir sorusunu soran ebeveynler için bu süreci iki adıma ayırma yöntemi de faydalı olabilir. Bu adımlar on sekizinci aydan itibaren başlanabilecek olan teorik eğitim süreciyle bebeğin fiziksel, zihinsel ve duygusal yeterliliği oluştuğunda başlanabilecek olan pratik eğitim şeklinde sıralanabilir.

Teorik Eğitim Süreci

Tuvalet eğitiminde teorik eğitim süreci bebeklerin tuvalet ihtiyacını öğrendiği, tuvalet eğitimi süreci hakkında bilinçlendiği ve lazımlıkla tanıştığı dönemi kapsar. Bu dönemde bebek genellikle sözlü olarak eğitilir. Bebeğe tuvalet eğitiminin neden gerekli olduğu, bu sürecin nasıl işleyeceği, doğru davranışların neler olduğu mutlaka açıklanmalıdır. Bu noktada bebeğin de sorular sormasına izin verilmelidir ve kapsamlı cevaplar vermekten çekinilmemelidir.  

Tuvalet eğitiminin teorik adımında bebeğin çeşitli uyaranlarla eğitilmesi gerekir. Bu bağlamda ebeveynler, “Şimdi tuvalet ihtiyacımı karşılamak için tuvalete gideceğim” diyerek tuvalete gitmelidir. Bu sayede bebek ihtiyaç ile tuvalet kavramlarını birleştirebilir. Bu dönemde bebekler beceri kazanmak ve çeşitli davranışları özümsemek için ebeveynlerini taklit eder. Bebeğin gözlemlemesi ve özümsemesi için ihtiyaç duyulduğunda tuvalete gitme ve klozeti kullanma davranışı ne kadar sık tekrarlanırsa bebeğin bu davranışları taklit edip kopyalama olasılığı da o kadar artar.

Bebeklerde tuvalet eğitimi kitaplar yoluyla da gerçekleştirilebilir. On sekiz ve otuz ay arası bebekler için renkli görsellere sahip ilgi çekici kitaplar oldukça keyifli birer araçtır. Aynı zamanda bebekler, ebeveynleriyle birlikte kitap okumaktan da hoşlanır. Bu bağlamda bebeklere tuvalet eğitimi hakkında kitaplar okunabilir, bebeğin resimleri incelemesine izin verilebilir.

Teorik tuvalet eğitimi sürecinin bir sonraki adımıysa bebeğe oyuncaklar yardımıyla lazımlık kullanımını anlatmaktır. Bu noktada kız bebeklerle erkek bebekler için oyunlaştırma süreci birbirinden farklı ilerleyebilir. Kız bebekler için oyuncak bebeklerin ya da pelüş hayvanların lazımlığa oturtulması, ardından bir peçete yardımıyla temizlenmesi ve hijyenini sağlaması gibi oyunlaştırma yoluna gidilebilir. Erkek bebeklerdeyse bir oyuncak kamyonun “yükünü boşaltmak” için lazımlığa gitmesi gibi oyunlar kurgulanabilir.

Pratik Eğitim Süreci

Pratik eğitim süreciyse bebeklerin lazımlığı aktif olarak kullanmaya başladığı dönem olarak tanımlanabilir. Bu noktada bebeklere bir rutin oluşturulması önerilir. Bebekler sürekli aynı saatlerde lazımlığa götürülmelidir. Buna göre uykudan önce ve sonra, sıvı alımından ortalama kırk dakika ve yemek yedikten ortalama yirmi dakika sonra gibi belirlemeler faydalı olabilir. Bu düzenin her gün devam ettirilmesi bebeğin bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine de olanak tanır. Aynı zamanda bebeklerin tuvalet ihtiyacını belirtmeyi öğrenene kadar her iki saatte bir lazımlığa götürülmesi ve ortalama beş dakika lazımlık üzerinde beklenmesi de doğru bir davranış olacaktır. Bu noktada bebeğin sözlü olarak harekete geçirilmesi de oldukça önemlidir. Çünkü bebekler, bu dönemde komutlar ve eylemler arasında bağlantı kurma becerisi edinmiştir. Öte yandan bu dönemde bebekler aşırı konsantrasyon yaşadıklarından dolayı ihtiyaçlarının farkına varamayabilir. Bu sebeple ebeveynlerin gün içinde birkaç defa bebeğe “tuvaletin var mı?” ya da “tuvalete gitmek ister misin?” diye sorduktan sonra bebeği lazımlığa götürmesi oldukça önemlidir.

Pratik eğitim sürecinde bebeklerin lazımlığı doğru şekilde kullanmayı öğrenmesi için anne ya da baba, büyük kardeş gibi güvendiği kişilerle birlikte tuvalete gitmesi ve mahremiyeti koruyarak tuvalet ihtiyacını birlikte gidermeye çalışması da tercih edilebilecek yöntemler arasında yer alır. Bebeklerin bu dönemde gözlemleyip taklit ederek öğrendiği göz önünde bulundurulduğunda onun merakını gidermesi ve kendini güvende hissettiği bir ortamda destek alarak tuvalet eğitimine devam etmesi oldukça önemlidir.

Pratik eğitim sürecinde dikkat edilmesi gereken bir diğer noktaysa bebeğin ödüllendirilerek desteklenmesidir. Bebek tuvalet ihtiyacını belirttiğinde tebrik edilmelidir. Bebek lazımlığı doğru şekilde kullandığında alkışlanmalıdır. Destekleyen sözcükler ve hareketler bebeği cesaretlendirir ve heveslendirir.

Bu dönemde bebekler altına kaçırabilir, lazımlığa yetişene kadar tuvaletini tutamayabilir ya da yere damlatabilir. Böyle durumlarda bebeğe kızılmaması, bunun normal olduğunun açıklanması oldukça önemlidir. Aksi halde bebek kendini baskı altında hissedebilir ve tuvalet eğitimi aksayabilir.

Bebeklerde Tuvalet Eğitiminde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Bebeklerde tuvalet eğitiminin ilerletişi açısından ebeveynlerin dikkat etmesi gereken bazı noktalar mevcuttur. Bunlardan ilki, doğru araç seçimidir. Bazı bebekler alıştırma külotuna ihtiyaç duymadan lazımlık kullanmaya başlayabilir ancak kimi bebekler için lazımlık fazlasıyla güvensiz hissettirebilir. Bununla birlikte bazı bebekler lazımlık kullanmak yerine doğrudan klozete yerleştirilen bebek oturaklarını kullanmayı tercih edebilir. Bu bağlamda bebek tuvalet eğitimi lazımlık klozet gibi araçlar bakımından bebeğe uygun seçenekler sunmak yoluyla yönetilmelidir.

Bebeğin tuvalet ihtiyacıyla ve kullanacağı tuvalet aracıyla kuracağı ilişkinin kontrol edilmesi de önemli noktalar arasında yer alır. Müzikli lazımlıklar bebekler için ilgi çekici olabilir ancak bu araçların bir oyuncak olarak görülmesi ve dolayısıyla tuvalet eğitimi sürecinin ciddiyetini kaybetmesi olasıdır. Bu sebeple bebeğin sevebileceği özellikte bir lazımlık ya da bebek oturağı bebekle birlikte seçilmeli ancak bebeğin bu aracı bir oyuncak olarak görmesine izin verilmemelidir. Bebekler, tuvalet eğitimini uykudan kaçmak için bir yol ya da oyun saatini bölen bir engel olarak görmemelidir.

Bebekler tuvalet eğitimine başladığında ev giyiminde kolayca çıkarılabilen kıyafetler tercih edilmelidir. İlerleyen süreçte bebekler fermuar açıp kapatma ya da çıt çıt sökme ve takma gibi beceriler kazanabilir ancak on sekizinci ve yirmi dördüncü ay arasında bebeklerin tuvalet ihtiyacını karşılarken zorlanmaması için lastikli, esnek ve bol alt giyim ürünleri tercih edilmelidir.

Kız ve erkek bebeklerde tuvalet eğitimi sürecinin birbirinden farklı ilerleyebileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Yapılan araştırmalara göre kız bebeklerin tuvalet eğitimine adapte olması ve lazımlığı başarılı şekilde kullanması erkek bebeklere kıyasla çok daha hızlı şekilde gerçekleşir. Ancak bu durum her kız ve erkek bebek için geçerli olmayabilir.

Tuvalet eğitiminde hijyen de oldukça önemli bir konudur. Kız bebeklerin hijyen için genital organını önden arkaya doğru temizlemesi gerektiği mutlaka öğretilmelidir. Erkek bebeklerde de kız bebeklerde de tuvaleti kullandıktan sonra ellerin sabunla yıkanması gerektiği özümsenmesi gereken noktalardan biridir.

Tuvalet eğitiminin gidişatı açısından zamanlama da oldukça önemlidir. Tuvalet eğitimine başlamak için bebeğin hayatında ve yaşam alanında herhangi bir farklılık yaşanmıyor olması gerekir. Buna göre taşınma, bir ebeveynin ayrılması, bebeğin alıştığı düzenin değişmesi gibi süreçlerde tuvalet eğitimine başlanmamalıdır. Çünkü bu faktörler bebek üzerinde bir stres oluşturabilir. Lazımlığın ya da bebek oturağının tuvalete yerleştirilmesinin ardından bebeğin tuvaleti yeniden keşfetmesine izin verilebilir. Bu sayede bebek, tuvalete aşinalık kazanır. Aynı zamanda tuvalet eğitimine başlarken bebeğin diş çıkarma döneminde olmaması ya da hastalık yaşamaması da önemli noktalar arasında yer alır.

Bebeklerde tuvalet eğitimi ve kabızlık da ebeveynler tarafından merak edilen konular arasında yer alır. Bu dönemde bebekler, kaka yaparken kendilerini huzursuz hissedebilir. Kendi vücutlarından ayrılan bir parçanın yok olması hissi bebekleri telaşa sürükleyebilir ve bu durum bebeklerin kaslarını kasarak tuvalet ihtiyacını ertelemesine yol açabilir. Bu durumda bebeklerde şiddetli kabızlık yaşanabilir. Bebeklerde “kaka korkusu” olarak adlandırılan bu durum onların tuvalet ihtiyacını karşılarken ağlamasına da yol açabilir. Bebeğin huzursuzluğunu gidermek için onunla konuşulabilir, uygulamalı bazı eğitimler verilebilir. Aynı zamanda masal terapisi yoluna da gidilebilir. Bebeğin kabızlık problemi ciddi seviyeye ulaşıyorsa elma, armut, kayısı ve şeftali gibi kabızlığa iyi gelen besinler beslenme programına eklenebilir ve bebeğin sıvı alımı artırılabilir.

Gündüz Tuvalet Eğitimi ile Gece Tuvalet Eğitimi Arasındaki Farklar

Bebeklerde tuvalet eğitimi sırasında dikkat edilmesi gereken noktalardan bir diğeri de gece ve gündüz tuvalet eğitimi farkıdır. Bu noktada gündüz saatlerinde aktif olan bebeklerin tuvalet ihtiyacının farkında olması, bu ihtiyacı ebeveynlerine bildirmesi ya da lazımlık kullanması mümkün olacaktır. Gündüz tuvalet eğitiminde bez kullanımının terk edilmesi ve iç çamaşırı kullanımına başlanması daha kolay gerçekleşir. Bebeklerin kaslarını kontrol etmeyi öğrenmesi açısından gündüz tuvalet eğitiminde bilinç ve başarı ideal seviyeye gelmeden gece tuvalet eğitimine geçilmemesi önerilir.

Bebeklerde gece tuvalet eğitimi ise bebeğin tuvaletini uyanana kadar tutmasını ya da tuvalet ihtiyacını gidermek için uyanmasını kapsayan bir süreçtir. Bu bağlamda gece tuvalet eğitimine başlandığında ilk dönemlerde bebek, gece tuvalete gitmek için uyandırılabilir. Bebeğin tuvaleti varsa ihtiyacını gidermesine yardımcı olunmalı, yoksa bir süre lazımlık üzerinde beklenerek emin olunmalıdır. Bu işlemin hemen ardından bebek yeniden uykuya yönlendirilmelidir. Aksi halde tuvalet eğitiminin oyun haline getirilerek suiistimal edilmesi ve gece uykularının bölünmesi söz konusu olabilir. İlerleyen dönemde bebek tuvalet ihtiyacını hissedip kendi kendine uyanabilir, ebeveynlerini uyarabilir ya da ihtiyacını kendisi giderebilir.

Gece tuvalet eğitiminde bebek ihtiyacını hissedip kendi başına uyanmaya başlayana kadar bez kullanımına devam edilebilir. Bebek bu beceriyi elde ettikten sonra gece bez kullanımı terk edilebilir ve iç çamaşırı kullanımına başlanabilir. Bebeklerde tuvalet eğitimi gece bez kullanımını terk etme seviyesine eriştiğinde bu süreçte kazaları engellemek için bebeğin yatağında koruyucu örtü kullanımı önerilir.

Tuvalet Eğitiminde Yapılmaması Gerekenler

Tuvalet eğitimi ebeveynler ve bebekler için stresli bir sürece dönüşebilir. Ancak bu noktada ebeveynlerin mümkün olduğunca sabırlı ve sakin davranması gerekir. Aksi halde bebeklerin tuvalet eğitimi sürecini sekteye uğratacak bazı durumlar oluşabileceği gibi ebeveynlerin tepkileri bebek psikolojisini olumsuz etkileyerek sonuçları ömür boyu görülebilen travmalara yol açabilir. Bu bağlamda tuvalet eğitimi sürecinde ebeveynlerin kaçınması gereken davranışlar birkaç başlık altında incelenebilir.

Hazır Olmayan Bebeği Zorlamak: Bebeklerin bilişsel gelişimleri ve kas kontrolü yetileri birbirinden farklı şekilde ilerleyebilir. Dolayısıyla her bebeğin tuvalet eğitimine hazır olma dönemi ya da tuvalet eğitimindeki ilerleyişi değişkenlik gösterecektir. Bebek tuvalet ihtiyacının farkında değilse, bezini kuru tutmakta ve dolayısıyla tuvaletini kontrol etmekte zorlanıyorsa tuvalet eğitimine hazır değildir. Buna rağmen bebeğin tuvalet eğitimine zorlanması onun özgüvenini zedeleyebilir ve ebeveyn ile bebek arasındaki güven bağını kırabilir. Bu sebeple ebeveynlerin bebeklerini dikkatli şekilde gözlemlemesi ve sürekli bebekle iletişim halinde olması gerekir.

Bebeğin Davranışlarını Gözardı Etmek: Tuvalet eğitimi sürecinde ebeveynler ve bebek koordine hareket etmelidir. Bu koordinasyonu sağlamak için ise iletişim oldukça önemlidir. On sekizinci ayda bebekler istek ve ihtiyaçlarını sözlü şekilde ya da hareketleriyle yansıtabilir, onları huzursuz eden etmenleri gösterebilir. Ebeveynlerin bu işaretlere karşı tetikte olması, bebeğe nasıl hissettiğini, neye ihtiyacı olduğunu sorması oldukça önemlidir. Bebeğin verdiği sinyallerin gözardı edilmesi bebekte duygusal olarak ihmal edilmişlik hissi uyandırabileceği gibi aynı zamanda tuvalet eğitiminin de sağlıklı şekilde ilerlemesine engel olacaktır.

Aceleci Davranmak: Ebeveynlerin birçoğu tuvalet eğitimi süreci hakkında araştırma yaparken “7 günde tuvalet eğitimini tamamlayın” başlıklı içerikleri tercih etme eğilimi gösterir. Ancak birçok bebek için tuvalet eğitiminin bir hafta içinde tamamlanması mümkün değildir. Tuvalet eğitimi süreci oldukça yorucu olabilir, bu durum ebeveynlerde bu sürecin bir an önce tamamlanması isteğini doğurabilir. Ancak sürecin yönlendirilmesi tamamen bebeğe bağlıdır. Bu süreçte bebeğin kendini baskı altında hissetmemesi, ebeveynlerinin verdiği güven sayesinde cesaretlenmesi daha sağlıklı bir eğitime olanak tanır. Bu sebeple ebeveynlerin acele etmemesi, bebeklerinin gelişimine destek çıkması önerilir. Dolayısıyla bebeklerde tuvalet eğitimi nasıl olmalı sorusuna cevaben “sabırlı ve karşılıklı iletişim içerisinde” denilebilir.

Cezalandırmak: Bebek eğitiminde olumlu davranışları ödüllendirme sistemi sık tercih edilen doğru bir yöntem olsa da olumsuz davranışları cezalandırma sistemi için aynısını söylemek mümkün değildir. Özellikle tuvalet eğitimi gibi hassas bir süreçte bebeklerin başarısızlıklarının ya da hatalarının cezalandırılması bebeklerin bu sürece daha tepkili ya da endişeli yaklaşmasına yol açabilir. Bebeklerin tuvalet eğitimine karşı tepki geliştirmesi eğitimin işleyişini sekteye uğratabilir. Tuvalet eğitimi sürecinde endişe ise bebeğin psikolojik olarak zarar görmesine ve ebeveynleriyle arasındaki güven bağının zedelenmesine yol açabilir. Bu sebeple bebeği tuvalet eğitiminde gösterdiği yanlış bir davranıştan ya da yaptığı bir hatadan dolayı cezalandırmamak gerekir. Hatalar ve yanlışlar açık iletişim, birlikte deneyerek öğrenme ve göstererek örnek olma gibi yöntemlerle düzeltilebilir.

Bebeğin Sıvı Alımını Kısıtlamak: Tuvalet eğitimi sürecinde yapılan büyük yanlışlardan biri de gece tuvalet eğitimi başladığında uyku vaktine yakın bebeğin sıvı besinler tüketmesini ya da su içmesini engellemektir. Bu durum bebeklerin sağlığı üzerinde olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bebeklerin tuvalet ihtiyacını fark etme ve bildirme sürecine adapte olmasında kimi zaman kazalar çok daha öğretici olabilir. Bu sebeple bebeklerin altını ıslanmasını engellemek için onların beslenme düzeninin değiştirilmesi yanlış bir davranıştır.

Bebeklerde Tuvalet Eğitimi Hakkında Sık Sorulan Sorular

En Kolay Tuvalet Eğitimi Nasıl Verilir?

Bebeklerde tuvalet eğitiminin kolay şekilde ilerlemesi için ebeveynle bebeğin sürekli iletişim halinde olması gerekir. Bebeğin cesaretinin kırılmaması için ebeveyn sabırlı ve destekleyici olmalıdır. Bebeğin duyguları önemsenmeli, onun ihtiyaçlarına kulak verilmelidir. Bu sayede bebek kendini güvende hisseder ve tuvalet eğitimine adapte olabilir. Bebeğe tuvalet eğitimiyle ilgili kitaplar okumak, oyunlaştırma yoluyla ve oyuncaklar yardımıyla lazımlık kullanımını öğretmek de tuvalet eğitimini kolaylaştırabilir.

Bebeklerde Tuvalet Eğitimi Kaç Yaşında Başlar?

Bebeklerde tuvalet eğitimi kaç yaşında başlar sorusunun herkes için geçerli bir cevabı bulunmaz çünkü her bebeğin bilişsel gelişimi ve kas kontrol becerileri birbirinden farklı şekilde ilerler. Dolayısıyla her bebeğin tuvalet eğitimine hazır olma dönemi farklıdır. Uzmanlar tarafından tuvalet eğitimine başlamak için 18. ay ile 30. ay aralığı önerilmektedir.   

Tuvalet Eğitimine Nasıl Başlanır?

Tuvalet eğitimine başlamak için bebeğin davranışlarının gözlemlenmesi gerekir. Tuvalet ihtiyacının farkında olma ve bunu ebeveyne iletebilme, tuvalet ihtiyacını gidermek için mahremiyet arama gibi davranışlar bebeklerin tuvalet eğitimine bağlamaya hazır olduğunu gösterir. Bu belirtilerin fark edilmesinin ardından bebek lazımlık, tuvalet kağıdı gibi nesnelerle tanıştırılabilir. Bebeğe tuvalet eğitimi anlatılabilir, oyuncaklar ve uygulama yoluyla pratik eğitime geçilebilir. Bunun ardından bebeğin denemeler yapmasına izin verilmeli ve süreç sabırlı şekilde yönetilmelidir.

Bebeklerde Tuvalet Eğitimi Kaç Gün Sürer?

Bebeklerde tuvalet eğitimi sürecinin ne kadar süreceği tamamen bebeğin gelişim sürecine, tuvalet eğitimine adapte olma oranına ve bebeğin ilerleyişine bağlıdır. Bu bağlamda tuvalet eğitimi için fiziksel, zihinsel ve ruhsal olarak hazır olan bebeklerde tuvalet eğitimi birkaç hafta sürebileceği gibi bir başka bebek için tuvalet eğitiminin eksiksiz şekilde tamamlanması birkaç ayı bulabilir.