Bebekler her gün büyüyüp yeni beceriler edinirken ebeveynler de bebeklerine daha sağlıklı bir büyüme ortamı sunmak için neler yapmaları gerektiğini merak eder. Bu bağlamda bebeklerinin ay ay yaşayacağı gelişimleri ve değişimleri araştırmak isterler. Bebek gelişiminde oldukça önemli olan aylardan biri de on sekizinci aydır. 18. ayda bebek hiç olmadığı kadar aktif ve hareketlidir. Bu bağlamda 18 aylık bebek gelişimi yakından takip edilmelidir. Çocuk gelişimi üzerine birçok çalışması bulunan İsviçreli psikolog Jean Piaget; 18 aylık bebek gelişim özellikleri bağlamında bu dönemin özellikle bilişsel gelişim bakımından fazlasıyla önemli olduğunu belirtmiştir. Bu bağlamda 18 aylık bebek gelişimi nasıl olmalı sorusu ebeveynler tarafından sıkça sorulmaktadır. 18 ay bebek gelişimi tablosuna göre bebeklerin bulunmaları gereken ideal boy ve kilo ölçüleri belirlenmiştir ancak bebek gelişimi yalnızca fiziksel gelişim ölçüleriyle takip edilemez. Bu dönemde bebeklerin sosyal ilişkileri, motor becerileri ve bilişsel özellikleri de gözlemlenmelidir. Peki, 18 ay bebek gelişimi boy kilo bakımından nasıl ilerlemelidir? 18 aylık bebek gelişimi için neler yapılmalıdır? Konuyla ilgili merak ettiğiniz tüm noktaları içeriğimizin devamında öğrenebilirsiniz!
18 aylık bebek gelişiminde gelişim sürecinin takip edilmesinde kullanılan en önemli veriler arasında 18 aylık bebek kilosu ve boyu bulunur. Bebeğinizle aynı yaş ve cinsiyetteki bebeklerin ortalama ve ideal ölçüleri alınarak hazırlanan “gelişim eğrileri”, bir diğer adıyla “persentil eğrileri” bebeklerin gelişim sürecinin takibinde kullanılan geçerli yöntemlerden biridir. Persentil eğrilerine göre bebeklerin gelişim durumlarının konumlandırılabilmesi için kilo, boy ve baş çevresi ölçüleri kullanılır.
18 aylık kız bebek ve 18 aylık erkek bebek gelişimi birbirinden farklı ilerlediğinden dolayı on sekiz aylık bebeklerin ideal ölçüleri de cinsiyetlere göre birbirinden ayrılır. 18 aylık kız bebek boy uzunluğu ölçüleri için alt sınır 75 santimetre ve üst sınır 86 santimetre şeklinde belirlenmiştir. Bu cinsiyette 18 aylık bebeğin ortalama boyu 80.7 santimetre kadardır. 18 aylık kız bebek kilosu ise ortalama olarak 9000 gramla 10200 gram arasında değişiklik gösterir.
18 aylık erkek bebek boy ölçüsü için alt sınır 77 santimetre ve üst sınır ise 87 santimetre olarak belirlenmiştir. Erkek bebekler için bu dönemde ortalama boy uzunluğu 82.3 santimetre kadardır. İdeal gelişimde 18 aylık erkek bebek kilosu da belirlenmiştir. 18 aylık bebeğin ortalama kilosu 9500 gramla 10900 gram arasında değişiklik gösterebilir.
Bebeklerin beyin gelişimi hakkında önemli bilgiler sağlayan bir diğer ölçü de baş çevresi uzunluğudur. On sekiz aylık kız bebekler için ortalama baş çevresi uzunluğu 47.2 santimetreyken bu değer on sekiz aylık erkek bebekler için 48.4 santimetre civarındadır.
Kullanılan bu veriler cinsiyet ve çevre gibi birçok etkene göre değişiklik gösterebilir. Dolayısıyla bebeğinizin belirtilen bu değerlere uyumlu şekilde gelişim göstermiyor olması bir sağlık sorununun ya da gelişim bozukluğunun mevcut olduğuna dair kesin kanıt oluşturmaz. Bebeğinizin gelişim süreci genetik, hormonlar ve yetişme ortamı gibi birçok faktöre bağlı şekilde ilerler. Bebeğinizin gelişimi hakkında en doğru bilgiyi doktorunuzdan alabilirsiniz.
Bebek gelişiminde en önemli faktörlerden biri de beslenme düzenidir. Bu bağlamda 18 aylık bebek beslenmesi nasıl olmalı sorusu ebeveynler tarafından sıkça sorulur. On sekizinci ayda da bebeklerin beslenme düzeninde anne sütü yer almaya devam etmelidir. Bu bağlamda bebek istediği sıklıkta emzirilebilir. Günde ortalama üç kez emzirme bu dönemde bebekler için yeterli olur. Anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda formül mama ya da devam sütü kullanılabilir. Bebeğin yaşına ve ihtiyaçlarına uygun formül mamanın ve devam sütünün doktor kontrolünde seçilmesi oldukça önemlidir.
18 aylık bebek günlük beslenmesinde ek gıda ürünlerinin ağırlığı artar. Bu bağlamda bebekler kahvaltı, öğen yemeği ve akşam yemeği olmak üzere üç ana öğünle beslenebilir. Bu öğünlere ek olarak ortalama iki ara öğün de mutlaka bebek beslenmesine eklenmelidir.
18 aylık bebek ne yemeli sorusu da sık sorulan sorular arasında yer alır. Bu dönemde bebekler evde pişen hemen hemen tüm yemekleri tüketebilir. Patlıcan ve bakla halen alerji riski taşıyan besinler arasında yer alır. Bu dönemde bebeklerin tüketeceği yemeklerin fazla yağlı, tuzlu, baharatlı ve salçalı olmaması gerekir. Bu sayede bebekler hazımsızlık çekmez ve sağlıklı gelişim göstermeye devam edebilir.
Bebeklerin sağlıklı gelişimi açısından protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineraller dengeli şekilde tüm öğünlere dağıtılmalıdır. Protein bakımından zengin yumurta, yoğurt, peynir, kırmızı et, tavuk ve kıyma mutlaka bebek beslenmesinde yer almalıdır. Bununla birlikte cıva değeri düşük olan hamsi, istavrit, mezgit, palamut ve somon gibi yüzey balıkları da protein, sağlıklı yağlar ve omega-3 bakımından oldukça zengin besin kaynakları olduğundan dolayı bu dönemde bebeklerin beslenme programında bulunabilir. Sağlıklı karbonhidratlar için makarna, tam tahıllı ekmek gibi besinler tercih edilebilir. Bebeklerin günlük beslenme programlarında mutlaka mevsim yeşillikleri, taze meyve ve sebzeler yer almalıdır. Bu dönemde bebekler kontrollü olarak kuru meyve ve kuru yemiş tüketmeye de başlayabilir. Fındık ve badem gibi küçük yapılı kuru yemişler bebeklere gözetim altında beslenmelidir. Bebekle tek seferde yalnızca bir kuru yemişin az miktarda tanıştırılması alerji durumunu engellemeye yardımcı olabilir.
Sağlık açısından bebeklerin günlük olarak yeterli miktarda su tüketmesi de oldukça önemlidir. On sekizinci ayda bebekler günde ortalama bir litre su tüketmelidir. İshal, yaz sıcakları dolayısıyla yaşanan aşırı terleme sonucu su kaybı gibi durumlarda su alımı mutlaka dengelenmelidir.
18 aylık bebek gelişimi uyku düzenine sıkı sıkıya bağlıdır. Bu dönemde bebeklerin günlük olarak yeterli uyku alması bebeklerin fiziksel, zihinsel ve bilişsel gelişimi açısından önemli olduğu kadar aynı zamanda gün içinde dünyayı keşfetmek için ihtiyaç duydukları enerjiyi de sağlar. Bu bağlamda 18 aylık bebek kaç saat uyur sorusu da sıkça sorulur. On sekizinci ayda bebeklerin günlük olarak ortalama on dört saatlik uykuya ihtiyacı olur. Bu ihtiyacın yaklaşık 11 saati gece uykusundan karşılanır. Gündüz bir ya da iki küçük şekerleme bebeklerin ihtiyaç duydukları enerjiyi toplamasına yardımcı olabilir.
On sekizinci ayda bebeklerin uyku düzeni için 7-7 sisteminin tercih edilmesi önerilir. Bu bağlamda bebekler akşam saat 7’de yatağa gitmiş olmalıdır ve sabah 7’de uyanmalıdır. Gündüz uykularının düzenlemesi de bu saatlere göre yapılmalıdır. Gündüz iki kez uyumayı tercih eden bebekler için sabah 10 ve 11 arası birinci uyku gerçekleştirilebilir. Öğlen 2 ve 3 arasında ise ikinci uykuya gidilebilir. Günde bir kez uyumak isteyen bebekler içinse 12 ve 2 arası uyku idealdir.
18 aylık bebek uyku eğitimi bebeklerin uykuya gitmeye hazırlanması, kendi yatağında yatması ve kendi kendine uyuması üzerine kurulmalıdır. Bu bağlamda bebeğin uyumaya gitme saati yaklaştığında ortam loş hale getirilebilir. Bebeğin uyku öncesinde bir rutine sahip olması oldukça önemlidir. Bu bağlamda bebek, ebeveynleriyle birlikte pijamalarını giyebilir ve dişlerini fırçalayarak uykuya hazırlanabilir. Yatağa gittikten sonra bebeğe uykuya huzurlu dalması için genellikle pelüş hayvanların arasından seçilen bir “uyku arkadaşı” ya da sürekli kullanılan bir “güvenli battaniye” sağlanabilir.
18 aylık bebek nasıl uyutulur konusu da ebeveynler tarafından merak edilir. Uyku öncesinde bebeğin rahatlayabilmesi için ılık bir banyo yaptırılabilir ya da rahatlatıcı yağlarla bebeğe masaj yapılabilir. Bununla birlikte uyku zamanı yaklaştıkça gerçekleştirilen aktivitelerin temposu da düşürülmelidir. Uyku öncesinde bebekler asla televizyon, tablet ve telefon gibi ekranlarla bir araya getirilmemelidir.
Uyku öncesinde bebeklerin rahatlaması için onlara kısa bir hikaye okunabilir ya da masal anlatılabilir. Bu dönemde bebeklerin kendi odalarında ve kendi yataklarında uyumaları, uykuya kendi kendilerine dalmaları beklenir. Bebeğin uyuması için sallama gibi aktiviteler gerçekleştirilmemelidir ve zaruri durumlar dışında bebek asla ebeveynlerinin yatağında yatmamalıdır.
18 aylık bebek gelişim tablosuna göre bebeklerin bu dönemde kazanması gereken yeni beceriler bulunur. Aynı zamanda on sekizinci ayda bebeklerin önceki aylarda kazandığı bazı becerileri ve farkındalıkları pekiştirmesi de beklenir. Bebeklerin kazandığı beceriler çeşitli başlıklar altında incelenebilir.
18 aylık bebeğin fiziksel gelişimi gözle görülür bazı ilerlemeler oluşturur. Bu dönemde bebekler için yürümek oldukça basit hale gelmiştir. Aynı zamanda bebekler bir yerden bir yere gitmek için ya da oyun oynarken koşmayı da tercih edebilir. Fiziksel bakımdan giderek daha aktif hale gelen bebekler bu dönemde sıçramaktan ve zıplamaktan hoşlanır. Bununla birlikte tırmanmak da bebekler için eğlenceli aktiviteler arasında yer alır. 18 aylık bebek fiziksel gelişimi çerçevesinde topa ayağıyla vurabilir ve elinden tutulduğunda merdiven inip çıkabilir.
18 aylık bebek zeka gelişimi bakımından önemli ilerlemeler gösterir. 18 aylık bebek zihinsel gelişimi çerçevesinde sebep sonuç ve amaç sonuç ilişkisi kurma becerilerini geliştirir. Bu bağlamda keşifler ve deneyler yapmaktan zevk alır. Problem çözme becerisi gelişen bebekler bu doğrultuda kendi kendilerine problemler oluşturup çözmekten de hoşlanabilir. On sekizinci ayda bebekler ev eşyalarının kullanım amaçlarını ve yöntemlerini benimsemiş olur. Bu bağlamda tarak kullanarak saçlarını tarayabilir, ayakkabılarını doğru ayaklarına giyebilir, televizyonu çalıştırmak için uzaktan kumanda kullanabilirler.
Bu dönemde bebeklerde taklit yeteneği de hızla gelişir. Önceki aylarda davranışları kopyalayıp taklit eden bebekler bu dönemde sesleri, jest ve mimikleri de taklit edebilir. Nesnelerin işlevlerini, günlük aktiviteleri ve kişisel bakım uygulamalarını da taklit yoluyla benimseyebilirler. Bu noktada 18 aylık bebek dil gelişiminden de bahsedilmesi gerekir. On sekizinci ayda bebekler birçok kelimeyi anlayabilir, nesnelerin isimlerini hafızalarına kaydedebilir. Bununla birlikte yaklaşık üç kelimeden oluşan basit cümleler kurabilir ve iki kelimelik sorular sorabilir. Bebekler ünlemleri ve sesleri de doğru şekilde kullanabilir.
18 aylık bebek motor gelişimi bebeklerin gerçekleştirdikleri aktivitelerin çeşitlenmesine yol açar. 18 aylık bebeğin kaba motor gelişimi bebeklerin tüm kas gruplarını koordine şekilde çalıştırabilmesine, çok daha aktif şekilde fiziksel aktiviteler gerçekleştirebilmesine olanak tanır. Artık bebekler için eşyaları itmek ve çekmek, sürüklemek ya da taşımak yoluyla nesnelerin yerini değiştirmek çok kolaydır.
18 aylık bebek ince motor gelişimi bakımından da önemli ilerlemeler gösterir. Bu dönemde kapıları açıp kapatmak bebekler için yeni edindikleri bir beceridir ve oldukça ilgi çekicidir. On sekizinci ayda bebekler çatal ve kaşık kullanma konusunda ustalaşır. Bardaktan dökmeden içecek içebilir. On sekizinci ayda bebekler kalem tutma ve kullanma konusunda da ilerler. Bu dönemde bebeklerin yaptığı karalamalar çeşitli geometrik şekillere benzeyebilir ya da objeleri tanımlayabilir. Ayrıca bu dönemde bebekler çoraplarını çıkarabilir ve giymeye çalışabilir.
On sekizinci ayda bebekler bilişsel açıdan önemli ilerlemeler kaydeder. Bu döneme dair en önemli nokta, onuncu büyüme atağıdır. Bebeklerin hızlı gelişim gösterdiği dönemler “büyüme atağı” kavramıyla tanımlanır. Bebeklerin onuncu büyüme atağı on sekizinci ayda gerçekleşir. Bu atak sırasında bebekler benlik kavramını geliştirir. Aynada kendilerini inceleme, özellikle yüze dokunma, bedenin farkına varma durumları bebeklerde bu dönemde gözlemlenebilir. Aynı zamanda bu büyüme atağı sonucunda bebeklerde mülkiyet kavramı da pekişebilir. “Ben” ve “sen”, “benim” ve “senin” kavramları bebeklerde anlam kazanır. Bu bağlamda bebekler yalnızca tutturmak için değil aynı zamanda sahiplik kurmak için de “benim” deme ve inat etme davranışı gösterebilir. Bu büyüme atağı sayesinde bebekler aile kavramının farkına varır. Ebeveynleriyle geliştirdikleri ilişkide bazı ilerlemeler görülür.
Bu dönemde bebekler etraflarındaki nesneleri büyüklük, şekil ve renk gibi özellikler bakımından sınıflandırabilir. Bu dönemde bebekler kendisine söylenen nesneyi parmağıyla gösterebilir, ona söylenen birçok komutu anlayıp yerine getirebilir. Bu durum 18 aylık bebek sosyal gelişimi açısından da önemlidir. Bu dönemde bebekler genellikle ebeveynleriyle iletişim kurmak ister. Kalabalık ortamlarda bulunmak bebekleri huzursuz edebilir. Bu sebeple bebeklerin sosyal ihtiyaçlarının iletişim ve birlikte oyun oynama yoluyla giderilmesi gerekir. Bu noktada 18 aylık bebek duygusal gelişimi de üzerinde çalışılması gereken konular arasında yer alır. Bebekler on sekizinci ayda çevrelerindeki kişilerin duygularını ses tonu, jest ve mimikler yoluyla anlayabilir. Kendi duygularını da gösterme konusunda oldukça başarılıdır. Bu dönemde bebeklerde isyankar davranışlar görülmeye devam edebilir. Bu noktada bebeklerin geçirdiği kriz sona erene kadar ebeveynlerin sessizce beklemesi, bebeğin ihtiyacı varsa sarılma gibi yöntemlerle fiziksel temas kurması önerilir. Bebeklerin duygusal olarak yeterli olgunluğa ulaşabilmesi için ebeveynleriyle yeterli temas gerçekleştirmesi önemlidir. Bebeğin tebrik cümleleriyle onaylanması ve cesaretlendirilmesi de önemli noktalar arasında yer alır.
Bebekler dünyayı bir oyun olarak gördüğü için onlara yeni beceriler kazandırmak ve gelişimlerini desteklemek için kullanılabilecek en doğru yöntem de oyunlar ve oyunlaştırmadır. Bu bağlamda 18 aylık bebek gelişimi için oyunların önemi oldukça büyüktür. Bu dönemde bebekler yapı blokları, yapbozlar, sök tak oyuncaklar ve bul tak oyuncaklar gibi ince motor becerileriyle düşünce süreçlerini geliştiren oyuncaklara ilgi duyar. 18 aylık bebek motor gelişimi için neler yapılmalı sorusuna cevap olarak bu oyuncaklar sıralanabileceği gibi aynı zamanda renkli boya kalemleri ve boyama kitapları, resim defteri gibi malzemeler de tercih edilebilir. Bu dönemde bebekler evcilik gibi oyunlar oynamak isteyebilir. Bu bağlamda onlara bebek, tamir takımı, mutfak setleri gibi oyuncaklar sağlanmalıdır.
18 aylık bebek dil gelişimi için neler yapılmalı sorusuna verilebilecek en doğru yanıtlardan biri de yine oyunlardır. 18 aylık bebek konuşmasının desteklenmesi için alfabe kartları, kelime kartları gibi malzemelerden yararlanılabilir. Bebekle birlikte kitap okumak, masal anlatmak ve hikayeler oluşturmak da doğru bir yöntem olacaktır. Bu dönemde bebekler dans etmekten hoşlandığı için birlikte şarkılar söyleyip dans etmek de bebeklerin kelime dağarcığını geliştirmeye ve onları konuşmaya teşvik etmeye yardımcı olur.
Bu dönemde bebeklere itme ve çekme aktivitelerine dayalı oyuncaklar, dengeyi geliştiren ve fiziksel aktivitelere teşvik eden sallanan at ve üç tekerlekli bisiklet gibi araçlar, el ve göz koordinasyonunu geliştiren boncuklu tel ve bloklu tel gibi labirent oyuncaklar sağlanabilir. Aynı zamanda oyun halıları ve aktivite masaları da bebeklerin keyifle oynayacağı ve hayal güçlerini geliştirebilecekleri oyuncaklar arasında yer alır.
Bu dönemde bebeklerle birlikte saklambaç oynamak da eğlenceli bir aktivite oluşturur. Aynı zamanda açık havada bol bol vakit geçirmek; parklarda ve oyun alanlarında koşmak, zıplamak ve tırmanmak da bebeklerin keşfetmesine ve güvenli bir ortamda enerji atmasına yardımcı olur. Bu dönemde bebeklere hayvan sevgisinin aşılanması için birlikte sokak hayvanlarını beslemek gibi aktiviteler gerçekleştirilebilir. Bu noktada besleme sonrasında bebeğin ellerinin temizlenmesi ve eve dönüldüğünde bebeğe banyo yaptırılması önerilir. Ayrıca hayvanlarla etkileşim sırasında giyilen kıyafetler de yıkanmalıdır. Bu sayede hassas bünyeli bebekler için bulaş ve hastalık riski en aza indirilebilir.
On sekizinci ayda bebekler günlük rutinlere ve ev işlerine karşı meraklı hale gelir. Bu sebeple bebeklerin hem eğlenmesi hem de öğrenmesi için birlikte mutfağa girmek, çamaşır makinesindeki çamaşırları birlikte sepete almak, birlikte çiçekleri sulamak ve yerleri silmek gibi aktiviteler gerçekleştirilebilir.
On sekiz aylık bebeklerin bakımında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunur. Bu noktalar bebeğin evdeki güvenliği, sağlığı, diş bakımı gibi birçok konu başlığına ayrılabilir. Bebeklerin sağlıklı ve mutlu şekilde büyüyüp gelişebilmesi için ebeveynler bu noktalara özen göstermelidir.
On sekizinci ayda bebekler hiç olmadıkları kadar aktif hale gelir. Bu durum bazı ev kazalarına davetiye çıkarabilir. Ev kazalarını engellemek ve bebeklere güvenli bir ortam sunmak için bazı güvenlik önlemlerinin alınması önerilir. Bu bağlamda bebeklerin erişebileceği mesafedeki prizler güvenlik kapağıyla kapatılmalı, kablolar güvenceye alınmalı, sivri köşeli mobilyalara plastik köşebent takılmalıdır. Bebeklerin karıştırmaktan hoşlandığı çekmece ve dolaplar çocuk kilidiyle kapatılmalıdır. Bebekler bu dönemde tırmanma alışkanlığı kazandığından dolayı devrilme riski taşıyan mobilyalar duvara sabitlenmelidir. Kapılar takozla ve pencereler de çocuk kilidiyle güvene alınmalıdır. Aynı zamanda çok katlı evlerde bebek güvenlik kapısı kullanılması da önerilir.
18 aylık çocuğun gelişiminde en önemli noktalardan biri beslenmedir. On sekizinci ayda bebeklerin sağlıklı gelişimi açısından mümkün olan tüm öğünlerini ebeveynleriyle aynı anda, aynı sofrada yemesi önerilir. Bu dönemde bebeklerin kendine ait bir tabak, bardak, çatal ve kaşık kullanarak kendi kendini beslemesi ince motor becerilerinin gelişmesi ve bebeğin özgüven kazanması açısından oldukça önemlidir.
Bu dönemde bebekler sofra adabını öğrenebilir. Çatal ve kaşık kullanma konusunda daha başarılı olan bebekler bu dönemde de kimi zaman tabağındaki makarnaları su bardağının içine atabilir, sebzelerini eliyle ezerek tüketmeye çalışabilir. Bunların sebebi bebeklerin keşfetme arzusudur. Böyle durumlarda bebeklere sert tepkiler verilmesi onların cesaretini kırabilir, bu sebeple bebeklerin sebep sonuç ilişkisi gözlemlemesine ve keşfetmesine izin verilmelidir ancak terbiye süreci de sekteye uğratılmamalıdır.
On sekizinci ayda bebekler çeşitli gıdaların tadına, kokusuna ya da kıvamına karşı aşırı duyarlı olabilir. Bu sebeple bu dönemde yemek seçme davranışı görülebilir. Aynı zamanda iştahsızlık da on sekizinci ayda yaygın karşılaşılan durumlar arasında yer alır. Bu dönemde bebeğiniz günlük olarak alması gereken kaloriyi alabiliyorsa ve yeterince besleniyorsa istemediği besinleri tüketmeye zorlanmamalıdır. On sekizinci ayda bebeklerin damak zevki oldukça değişkendir. Bir öğünde reddedilen gıda bir sonraki öğünde afiyetle tüketilebilir. Bu sebeple bu dönemde bebeklerin kendi beslenme düzenlerini oluşturmasına izin verilmesi gerekir.
On sekizinci ayda bebekler şeker, çikolata, cips, dondurma gibi işlenmiş şeker içeren gıdalara karşı bir merak duyabilir. Bu dönemde bebeklerin bu besinlerle tanıştırılmaması önerilir. İşlenmiş şeker ve doymuş yağ içeren bu besinler yerine evde yapılmış bisküviler ve krakerler, taze sıkılmış meyve suyu ve komposto, meyveli yoğurt ve muhallebi gibi besinler tercih edilebilir.
On sekizinci ayda bebeklerin rutin doktor kontrolü gerçekleştirilmelidir. Bu kontrolde bebeğin ölçüleri 18 aylık bebek gelişimi cetveliyle kıyaslanarak gelişim takibi yapılır. Bununla birlikte bu dönemde bebeklerin aşı takvimi de yoğundur. On sekizinci ayda “sarılık aşısı” adıyla da bilinen “Hepatit A” aşısı, “oral polyo aşısı” adıyla da bilinen “çocuk felci aşısı” ve beşli karma aşı yapılır.
18 aylık bebeğin diş çıkarma sırası beş ila sekizinci ayda ön kesici dişler, dokuz ila on ikinci ayda yan kesici dişler, on iki ila on altıncı ayda birinci azı dişleri ve on altı ila yirminci ayda köpek dişleri şeklinde ilerler. Bu durumda on sekiz aylık bebeklerin ortalama olarak 10 diş olması beklenir. 18 aylık bebek diş gelişimi bakımından diş temizliği oldukça önemlidir. Bu dönemde de uçları yuvarlatılmış kıl başlıklı diş fırçaları kullanılabilir. Aynı zamanda diş doktorunun kontrolünde diş macunu kullanımı da düşünülebilir.
Bebeklerde tuvalet eğitimine başlamak için on sekizinci ay ideal bir dönem olarak kabul edilir. 18 aylık bebek tuvalet eğitiminde bebeğin hızlı ilerleme kaydetmesi beklenmemelidir. Bu dönemde bebek tuvalet kavramıyla tanıştırılmalıdır. Ebeveynler “tuvalet ihtiyacım geldi” diyerek tuvalete gidebilir. Bu sayede bebekler tuvalet ihtiyacının varlığı ile tuvalet ortamını bağdaştırabilir. Bebekler oturak, klozet, tuvalet kağıdı gibi malzemelerle tanıştırılabilir. Aynı zamanda bu dönemde bebeklere tuvalet alışkanlığıyla ilgili yardımcı çocuk kitapları okunabilir, bu kitaplardaki resimler gösterilebilir.
Tuvalet eğitiminde bebeğin tuvalet ihtiyacının farkına varması ve bunu belirtmesi oldukça önemlidir. Sonrasında tuvalet malzemelerinin kullanımı başlayabilir. Her bebeğin tuvalet eğitimindeki ilerleyişi birbirinden farklıdır. Bu sebeple bebekler hazır olduğu ana kadar desteklenmeli, asla tuvalet eğitimine zorlanmamalıdır.
On sekiz aylık bebekler yürüyebilir ve koşabilir, ellerinden tutulduğunda merdiven çıkabilir, zıplayabilir ve çeşitli alanlara tırmanabilir, topa vurabilir, saklambaç oynayabilir, kendi yemeğini yiyebilir, kendisine söylenen kelimeleri anlayabilir ve verilen komutları yerine getirebilir.
On sekizinci ayda bebekler dil gelişimi bakımından önemli ilerleme kaydeder. Bu dönemde bebekler birçok kelime kullanabilir. Sık duydukları komutları dillendirebilir. Hem anlama hem de konuşma bakımından gelişen bebekler on sekizinci ayda ortalama üç kelimeden oluşan basit cümleler kurabilir ve iki kelimeden oluşan sorular oluşturabilir.
Bebeklerin hızlı gelişim gösterdiği dönemler “büyüme atakları” kavramıyla açıklanır. Onuncu büyüme atağı bebeklerin on sekizinci ayına denk gelir. Bu dönemde bebekler bilişsel açıdan hızlı bir gelişim gösterir. Benlik kavramları pekişen, kendi vücutlarına karşı merak geliştiren bebekler bu dönemde kendilerine ait eşyalara dair sahiplik kavramını da oturtabilir. Aynı zamanda “ben” ve “sen” kavramlarını ayırt edebilir hale gelen bebekler “aile” bileşenlerini de öğrenir.
On sekizinci ayda bebeklerin konuşmaya teşvik edilmesi için alfabe kartları, kelime kartları gibi malzemeler kullanılabilir. Aynı zamanda birlikte kitap okumak ve hikayeler anlatmak da bebeklerin kelime dağarcığını geliştirir. Bebeklere sürekli soru sormak, onların sorularına cevap vermek, çeşitli nesneleri gösterip isimlerini söylemek, yapılan her aktiviteyi detaylıca anlatmak ve bebeğe de bu bağlamda söz hakkı tanımak bebeklerin konuşması için doğru yöntemlerdir.