Prematüre Bebeklerde Gelişim Sırasında Yaşanan Problemler Nelerdir?

Ebeveynler için gebelik süreci oldukça heyecan vericidir. Bebeklerinin tüm ihtiyaçlarını doğum öncesinde hazır eden ebeveynler için gebeliğin son iki ayı sabırsızlık hissi artar. Kimi zaman ebeveynler, bebekleriyle beklediklerinden erken tanışabilirler. Erken doğum, annenin ya da bebeğin sağlık durumuna bağlı olarak gerçekleşebileceği gibi çeşitli çevresel etkenlerden dolayı da meydana gelebilir. Doğumun beklenenden erken gerçekleşmesi bebeğin sağlığı ve gelişimi açısından bazı riskler oluşturabilir. Prematüre bebek risk faktörlerinin azaltılması için doğum sonrasında hastanede özel bakım süreci başlatılır ve hastane sonrasında da hassas bakım gerçekleştirilmesi önerilir. Peki, prematüre bebek problemleri nelerdir? Ebeveynlerin dikkat etmesi gereken prematüre bebek hastalıkları hakkında ihtiyaç duyabileceğiniz tüm bilgileri sizin için derledik!

Prematüre Bebekler

Gebeliğin 37. haftasından önce gerçekleştirilen doğumlar, erken doğum kabul edilir. Doğumun çeşitli sebeplerle beklenenden erken gerçekleşmesi sonucunda doğan bebeklere ise prematüre bebek adı verilir. Bebekler, anne karnında günden güne büyüyüp gelişirken her hafta bebek sağlığı ve gelişimi üzerinde büyük önem taşır. Bu sebeple erken doğum sonrasında bebeğin yaşam fonksiyonlarını kendi başına idame ettirebilecek duruma gelebilmesi için hassas bakım gerçekleştirilir. Prematüre bebekler, doğdukları haftalara göre birbirinden farklı gruplara ayrılır ve dolayısıyla bu bebeklerin yaşayabileceği problemlerle ihtiyaç duyacakları bakım da birbirinden farklı olacaktır.

“Geç preterm doğum” bebeğin 34 ila 36 haftalıkken doğması durumunda kullanılan tanımlamadır. Bu dönemde doğan bebeklere “sınırda prematüre bebek” adı verilir. Yaşamsal fonksiyonlar bakımından tamamlanma durumu 37. haftada gerçekleşir. Bu durum göz önünde bulundurulduğunda geç preterm doğum durumunda dünyaya gelen bebekler, vücut bütünlüğü ve yaşam fonksiyonları bakımından daha az riskli bir gruptur.

“Orta preterm doğum” bebeğin 32 ila 34. haftalar arasında doğması durumunda kullanılan tanımlamadır. Bu dönemde doğan bebeklere “orta derecede prematüre bebek” adı verilir.

Doğumun 24 ila 32. haftalar arasında gerçekleşmesi durumunda “ileri derecede prematüre bebekler” dünyaya gelir. Bu bebekler, yaşamsal fonksiyonlarını yeterli şekilde gerçekleştirecek gelişim sürecini yaşayamadığı için sağlık problemleriyle karşılaşma olasılıkları oldukça yüksektir.

Prematüre Bebeklerin Yaşayabileceği Gelişim Problemleri

Erken doğum sonucu bebek sahibi olan ebeveynlerin prematüre bebek problemleri hakkında bilgi edinmesi, bebeğin gelişiminin doğru şekilde desteklenebilmesi ve oluşabilecek sağlık sorunlarının en kısa sürede tedavi edilebilmesi açısından oldukça önemlidir. Prematüre bebekler, anne karnında ideal gelişim seviyesine ulaşamadıklarından dolayı bebeklik dönemi başta olmak üzere çeşitli dönemlerde bazı problemler yaşayabilir. Prematüre bebek fiziksel özellikleri özellikle büyüme ve gelişme bakımından yaşıtlarının gerisinde kalabilir. Boy ve kilo indeksleri idealden farklı olabilen prematüre bebek riskleri gelişim üzerinde oluşabileceği gibi aynı zamanda sağlık sorunları bakımından da gerçekleşebilir.

Prematüre bebek sorunları doğumdan sonraki birkaç hafta içerisinde gözlemlenebileceği gibi aynı zamanda ortalama olarak 3 yaşa kadar da seyreder. Prematüre bebek zeka gelişimi başta olmak üzere çeşitli alanlarda yaşıtlarından geride kalabilir ancak uygun bakımla yaşıtlarına yetişme olasılığı da çok yüksektir.

Duygusal ve Sosyal Beceriler

Prematüre bebekleri duygularını anlamlandırmada ve onlarla başa çıkmada yaşıtlarına kıyasla geride kalabilir. Ani ağlama nöbetleri, öfke krizleri gibi durumlar yaşanabilir. Bununla birlikte diğer çocuklarla iletişim kurma, oyun kurma ve oynama gibi beceriler bakımından da kimi zaman geride kalabilirler. Prematüre bebekler, otizm ile dikkat dağınıklığı ve hiperaktivite bozukluğu spektrumlarında da üst sıralarda yer alır. Prematüre bebek problemleri oyuncaklar, anlayışlı ve empati temelli iletişim gibi yollarla çözülebilir. Ev ve okul gibi sosyal ilişkilerin geliştirilebileceği alanlarda bulunmaları ve desteklenmeleri prematüre bebeklerin duygularını öğrenmesi ve paylaşması, sosyal becerilerini geliştirmeleri açısından oldukça kıymetlidir.

İnce Motor Becerileri

İnce motor becerileri ellerin ve parmakların aktif olarak ve koordineli şekilde kullanılmasını gerektirir. Prematüre bebekler, ince motor becerilerini geliştirme konusunda yaşıtlarının gerisinde kalabilir. Kalem tutma, makas kullanma, resim yapma ve çizgileri taşırmadan boyama gibi aktiviteler; prematüre bebekler için zorlayıcı olabilir. Bununla birlikte diş fırçalama, çatal bıçak kullanma gibi özbakım aktiviteleri de ince motor becerileri arasında yer alır. Giyinme ve özbakım aktiviteleri gösterme konusunda prematüre bebeklerin desteğe ihtiyacı olabilir. Puzzle, sök-tak oyuncaklar, origami gibi aktiviteler; ince motor becerilerini geliştirmek için kullanılabilir.

Kaba Motor Becerileri

Kaba motor becerileri, vücudun büyük kaslarıyla gerçekleştirilir. Kollar, bacaklar ve tüm vücudun koordineli çalışmasını gerektiren kaba motor becerileri emekleme, yürüme, koşma gibi aktiviteleri içerebileceği gibi çeşitli nesneleri bir yerden bir yere taşıma, yerleştirme gibi işleri de kapsar. Prematüre bebekler harekete geçme ve günlük aktiviteleri gerçekleştirme konusunda yaşıtlarından geride kalabilir. Kaslarını harekete geçirmeleri, kollarını ve bacaklarını koordineli şekilde çalıştırmaları için egzersizlerle desteklenmeleri gerekir.

Prematüre Bebeklerin Yaşayabileceği Sağlık Problemleri

Prematüre bebeklerin yaşadığı büyüme ve gelişme problemleri doğru eğitim ve destekler sağlandığında hızla aşılabilir. Sağlık problemlerinin önlenmesi ve tedavi edilmesi için ise özenli bakım ve düzenli kontrol gerekir. Prematüre bebeklerde anemi gibi kan rahatsızlıkları, dolaşım problemleri ve sarılık görülme olasılığı oldukça yüksektir. Doğum sonrasında gerçekleştirilen tarama testleri, destek tedavileri gibi yöntemlerle sağlık problemleri tespit edilebilir ve daha ciddi sorunların ortaya çıkması engellenebilir.

Beyin Gelişimine Bağlı Problemler

Prematüre bebeklerde yaşanan gelişim problemleriyle ilgili en riskli alanlardan biri, beyin gelişimidir. Beyin, hayati fonksiyonları yerine getiren ana organlardan biridir. Prematüre bebeklerde beyin ve beyin damarı gelişimi ideal şekilde gelişmediğinden dolayı beyin kanaması riski oldukça yüksektir. Bununla birlikte beyin dokusunun hasar görmesi durumunda oluşan “periventriküler lökomalazi” adlı hastalık bakımından da prematüre bebekler riskli gruptadır. Bu sebeple prematüre bebeklerin çocuk nörologları, fizik tedavi uzmanları ve fizyoterapistler tarafından yakından takip edilmesi gerekir.

Diş Problemleri

Prematüre bebeklerin ağız ve diş gelişiminde de bazı problemler görülebilir. Çene gelişimi normalden geride seyredebilir. Bununla birlikte dişlerin geç çıkması ya da süt dişlerinin geç dökülmesi, dişlerde yerleşim problemleri, çarpıklık, güçsüz diş kökleri ve diş minesi, dişlerde renk değişimi gibi problemler görülebilir.

Solunum Problemleri

Prematüre bebeklerde akciğer gelişimi ideal seviyede olamayabileceğinden dolayı solunum problemleriyle sıkça karşılaşılır. Bu noktada karşımıza çıkan problemlerden ilki, solunum yetmezliği olarak da tanımlanan RDS’dir. Solunum yetmezliği durumunda destek üniteleri kullanılabileceği gibi ilaç tedavisine de başlanabilir.

Prematüre bebeklerde görülen solunum problemlerinden bir diğeri de “apne”dir. Özellikle erken doğumdan hemen sonraki dönemde bebekler henüz kuvezde bakım alırken uyku sırasında ortalama olarak 5 saniyelik solunum durmaları yaşanabilir. Bebeğin gelişimine göre bu problem kademeli olarak daha az tehlikeli hale gelebileceği gibi 10 saniyelik tehlikeli solunum durmalarına da dönüşebilir. Böyle durumlarda bebeklerin özellikle dudaklarında morarma gibi belirtiler de görülebilir. Kuvezde bakım döneminde bebeğin gelişimine göre hastane sonrasında bebeğin uyku sırasında bir monitöre bağlanması gerekip gerekmediği kararlaştırılır.

İşitme ve Görme Problemleri

Prematüre bebeklerin gelişim geriliği yaşadığı ve sağlık sorunları yaşamaya yatkın olduğu bir diğer alan da işitme ve görmedir. ROP adıyla da bilinen ve retinada yaşanan problemler sonucu görme duyusunun yitirilmesi anlamına gelen hastalık, prematüre bebeklerin risk grubunda olduğu bir problemdir. Bu sebeple prematüre bebekler doğumdan dört hafta sonra göz dibi muayenesine sokulmalıdır ve ayrıca göz muayeneleri asla aksatılmamalıdır.

Prematüre bebeklerde gelişim geriliği, doğum komplikasyonları gibi çeşitli sebeplerle duyma güçlüğü ve hatta duyma kaybı da görülebilir. Bu sebeple prematüre bebek işitme testinin mutlaka uygulanması gerekir. Duyma kaybı bebeğin dil gelişimini ve sosyal becerilerini de olumsuz yönde etkiler çünkü bebekler dinleyerek öğrenir ve bağ kurar.

Bağırsak Problemleri

Prematüre bebeklerde en sık gözlemlenen problemlerden biri de sindirim sistemi problemleridir. Bağırsaklarda yaşanan problemler dolayısıyla prematüre bebeklerde beslenme sorunları yaşayabilir. Premature bebek gaz problemi yaygın şekilde gözlemlenen durumlardan biridir. “Nekrotizan enterokolit” adı verilen bağırsak dokusunun iltihaplanması durumu da bağışıklık sisteminin gelişmemiş olması sebebiyle görülen bağırsak problemleri arasında yer alır.

Serebral Palsi ve Spastik Diparezi

“Serebral palsi” halk arasında “beyin felci” olarak da bilinir. Kasları etkileyen ve hareket bozuklukları yaratan bu hastalık aynı zamanda ilerleyen dönemde hareket kısıtlarına da yol açabilir. Serebral palsiye bağlı olarak “spastik dipazeri” adı verilen ve özellikle bacaklardaki kasları etkileyen bir diğer hastalık da bulunur. Bu durum bacaklarda güçsüzlüğe, yürüme bozukluklarına ve hareket kısıtlamasına yol açar. Prematüre bebekler, gelişim geriliği ve çeşitli komplikasyonlar dolayısıyla bu hastalıkların risk grubu içerisinde yer alır. Bu sebeple sık sık kontrol edilmeleri gerekir.

RSV Virüsü

Prematüre bebeklerde bağışıklık sistemi henüz yeterince gelişmediğinden dolayı enfeksiyon riski oldukça fazladır. Bu sebeple prematüre bebeklerin steril ortamlarda özenli şekilde bakılması gerekir. RSV virüsü hapşırma, öksürme gibi durumlar sonucu etrafa saçılan partiküllerin yol açtığı ve özellikle üst solunum yollarını hedef alan bir hastalıktır. Akciğer gelişimi bakımından da risklere açık olan prematüre bebekler RSV virüsüne karşı ideal ortam koşullarında bakılmalıdır. Aynı zamanda basit bir soğuk algınlığı dahi olsa hastalık semptomlarına sahip kişiler prematüre bebeklerle teması derhal kesmelidir.

Prematüre Bebek Bakımında Özen Gösterilmesi Gereken Noktalar

Yenidoğan prematüre bebek bakımı ebeveynlerin özen göstermesi gereken bir süreçtir. Çünkü bu bebekler, sağlık açısından oldukça hassas bakıma ihtiyaç duyar. Aynı zamanda gelişim süreçleri de yaşıtlarından geride seyredebilir, bu sebeple desteklenmeleri gerekir. Prematüre bebeklerde dikkat edilmesi gerekenlerden ortam özellikleridir. Prematüre bebeklerin vücut ısısı düşme eğilimindedir, bu sebeple ortamın uygun sıcaklıklarda tutulması gerekir. Aynı zamanda prematüre bebekler enfeksiyon riskine açık olduğundan dolayı bulundukları ortamın özenle temizlenmesi ve düzenli aralıklarla havalandırılması gerekir.

Prematüre bebeklerin ciltleri de özenli bakıma ihtiyaç duyar. Ciltlerinin kurumaması ve zedelenmemesi için uygun ürünlerle temizlenmesi ve düzenli olarak nemlendirilmesi önerilir. Kullanılan ürünler alkol, paraben, SLES ve SLS gibi içerikler barındırmamalıdır. Renksiz ve kokusuz olmalıdır. Antialerjik olarak test edilip onaylanmış ürünler, prematüre bebek bakımında tercih edilebilir.

Prematüre bebeklerin giyim ürünlerinin de özenle seçilmesi gerekir. Yüzde yüz organik pamuktan üretilmiş, yumuşak dokulu, petrokimyasal renklendirici barındırmayan giyim ürünleri bebeğinizin hassas cildi ve sağlığı açısından doğru seçimler olacaktır. Bambu lifiyle üretilen ürünler de tercih edilebilir. Kıyafetlerin etiketleri kesilmelidir ve aynı zamanda kıyafetlerde düğme, çıtçıt gibi detaylar bebeğinizin cildiyle temas etmemelidir.

Prematüre bebeklerin yatırılma pozisyonları da dikkat edilmesi gereken noktalar arasında yer alır. Baş boşluğu ideal şekilde kapanmadığından dolayı bebeğin sürekli aynı pozisyonda yatırılması düz kafa problemine yol açabilir. Bu sebeple düz kafa yastıklarının tercih edilmesi ya da bebeğin sürekli olarak farklı pozisyonlarda yatırılması gerekir. Aynı zamanda bebeğin yalnızca tek tarafa doğru yatırılması kulak gelişimini olumsuz etkileyebilir, form bozukluklarına yol açabilir.

Prematüre, zamanında doğum ya da postmatüre fark etmeksizin bütün bebekler çeşitli gelişim gerilikleri ve sağlık sorunları yaşayabilir çünkü bünyeleri güçsüzdür ve dış etkenlere açıktır. Prematüre bebek problemleri nasıl çözülür sorusunun cevabı ise özenli bakım, bol ilgi ve sevgidir. Prematüre bebek problemleri oyunlar aracılığıyla geliştirilen duygusal kontrol, empati yeteneği, sosyal ilişkiler yardımıyla kontrol altına alınabilir. Basit egzersizler, doktor kontrollerinin aksatılmaması ve gerekli ilaç tedavilerinin uygulanması da oldukça önemlidir. Prematüre bebek problemleri özel eğitim yoluyla da giderilebilir. Gereken destek sağlandığında prematüre bebekler, yaşıtlarının fiziksel, duygusal ve bilişsel yeteneklerine erişebilir.

Prematüre Bebekler Hakkında Sık Sorulan Sorular

Erken Doğan Bebeklerde Ne Gibi Sorunlar Olur?

Prematüre doğum, bebeğin yeterli yaşam fonksiyonlarını sağlayabilecek duruma geldiği 37. haftadan önce gerçekleşen doğumlara verilen addır. Erken doğan bebekler, gelişimlerini anne karnında tamamlayamadıkları için çeşitli konularda yoğun tıbbi bakıma ihtiyaç duyabilir. Kalp problemleri ve dolaşım bozuklukları, akciğerlerin yeterli şekilde gelişmemesinden kaynaklanan solunum problemleri, bağırsak sorunları, görme ve işitme duyusunda problemler gibi durumlar prematüre bebekler arasında yaygındır. Bununla birlikte zihinsel, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişim bakımından da prematüre bebeklerin ilerleyen dönemde desteklenmesi gerekebilir.

Erken Doğan Bebeklerin Gelişimi Nasıl Olur?

Prematüre bebekler, yaşam fonksiyonlarını destek olmaksızın gerçekleştirme ve devam ettirme konusunda problem yaşayabilir çünkü anne karnında ideal gelişim sürecini tamamlayamadan dünyaya gelmiştir. Erken doğan bebeklerde uzuvlar, sistemler ve fonksiyonlar tıbbi destekle ideal seviyeye getirilebilir ancak bu süreç özen ister. Erken doğan bebekler fiziksel açıdan kilo boy indeksi gibi konularda yaşıtlarından geride kalabilir. Duygusal, sosyal, bilişsel ve zihinsel gelişim bakımından desteklenmeleri gerekebilir. Ancak özenli bakım ve doğru uygulamalar sayesinde erken doğan bebekler ilerleyen hayatlarında yaşıtlarına aktif şekilde katılabilir, adapte olabilir.

Prematüre Bebekler Gelişir Mi?

Prematüre bebekler, anne karnında gelişimlerini tamamlayamadıklarından dolayı doğumdan sonra çeşitli tedaviler ve özenli bir bakımla desteklenmelidir. Prematüre bebekler büyüme ve gelişme konusunda yavaş ilerleyebilir ancak doğru bakım ve gerekli özenle ideal gelişim sürecini yakalayabilir.

Prematüre Bebekler Ne Zaman Gelişir?

Prematüre bebekler, anne karnında ideal gelişim sürecini tamamlayamadığı için doğumdan sonra bazı komplikasyonlarla karşılaşabilir. Büyüme ve gelişme gerilikleri, sağlık problemleri gibi durumlar prematüre bebeklerin risk grubunda bulunduğu durumlardır. Gerekli bakım sağlandığında prematüre bebekler ortalama olarak 4 yaşında yaşıtlarına denk gelişim seviyesine ulaşabilir.