Ella Ertesi Gün Hapı Nedir? Nasıl Kullanılır?

Ertesi gün hapı, planlanmamış gebelikleri önlemek için tasarlanmış acil bir doğum kontrol ilacıdır. Yüksek düzeyde sentetik progesteron hormonu veya progesteronun uyardığı reseptörleri bloke eden maddeler içerir. Bu ilaçlar tipik olarak korunmasız cinsel ilişkiden sonra kadınlar tarafından ağızdan alınır. Bazıları ertesi gün hapının cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı da koruma sağlayıp sağlamadığını merak etse de bu hapların bu konuda herhangi bir önleyici etkisinin olmadığını belirtmekte fayda var. Prezervatifin yırtılması gibi acil bir durumdan sonra hapın mümkün olan en kısa sürede alınması, istenmeyen gebeliklerin etkili bir şekilde önlenmesi için çok önemlidir. Şimdi ertesi gün hapının potansiyel yan etkilerine ve maliyetine girmeden önce, hamileliği önlemek için nasıl çalıştığını inceleyelim.

Ella Ertesi Gün Hapı Nedir, Ne İşe Yarar?

Ella ertesi gün hapı, önemli miktarda progesteron hormonu içeren ve istenmeyen gebelikleri önlemek için kullanılan bir ilaçtır. Korunmasız cinsel ilişkiye giren ve çocuk sahibi olmak istemeyen çiftler bu hapları eczanelerden reçetesiz temin edebilirler. Ertesi gün hapları, ilişkiden sonraki gün alınması gerektiği anlamına gelen adlarının aksine, aslında hemen ertesi gün alınmasa da etkili olabilen ancak en kısa sürede alınması önerilen bir ilaçtır. Hapları ilk 24 saat içinde almanın gebeliğe karşı %98'e varan koruma sağladığı yaygın olarak bilinmektedir ve bu oran bilimsel olarak desteklenmektedir. Ancak bu başarı oranı ikinci gün %75'e düşer ve beşinci günden sonra etkisinin kalmadığına inanılır. Ertesi gün hapının doğum kontrol hapları gibi düzenli kullanım için tasarlanmadığını unutmamak önemlidir. Sadece başka bir doğum kontrol yöntemi kullanılmadığında önleyici bir önlem olarak seçilmelidir. Ertesi gün hapının düzenli kullanımı, içerdiği yüksek hormon seviyeleri nedeniyle çeşitli yan etkilere yol açabileceğinden kesinlikle önerilmez. Bu haplar adet döngüsünün herhangi bir noktasında alınabilir. Yumurtlama döneminde alınsa da hapın içinde bulunan progesteron hormonu yumurta ve spermin döllenme işlemini zorlaştırır. Ayrıca döllenme olursa hap, döllenen yumurtanın rahme tutunmasını engelleyerek istenmeyen gebeliklerin önüne geçer.

Ella Ertesi Gün Hapı Nasıl Kullanılır?

Ella ertesi gün hapı, doğum kontrol hapı veya prezervatif gibi diğer doğum kontrol yöntemleri kullanılmadığında ve gebelik riski olduğunda cinsel ilişkiden sonra alınması önerilen bir acil kontrasepsiyon şeklidir. Gebeliği önlemedeki etkinliği zamanla azaldığından, hapı ilişkiden sonra mümkün olan en kısa sürede almak çok önemlidir. Yaygın inanışın aksine hapın ilişkiden sonraki gün alınması gerekmez ve bir saat sonra alınsa bile etkili olabilir. Farklı markaların farklı etki süreleri vardır ve çoğu hap ilişkiden beş gün sonra kullanılabilir. Bununla birlikte, cinsel ilişki ile hapı alma arasındaki süre uzadıkça, doğum kontrol etkisi azalır. Bu nedenle beşinci gün alınan hapların sağladığı gebelik engelleme oranı minimum düzeye düşer. 

Kullanmadan önce dikkatlice okunması gereken prospektüste belirtildiği gibi eczaneden satın alınan ilacın önerilen dozuna uyulması çok önemlidir. Bunun nedeni, farklı ilaç markalarının kullanım talimatlarında farklılıklar olmasıdır. Piyasada çok sayıda ertesi gün hapı mevcuttur ve bunlardan bazıları tek bir dozla etkili olurken bazıları iki veya üç doz gerektirebilir. Ayrıca, acil kontrasepsiyon ilaçları ile diğer ilaçlar veya bitkisel takviyeler arasındaki potansiyel etkileşimleri dikkate almak önemlidir. Özellikle barbitüratlar veya sarı kantaron kullanırken dikkatli olunması önerilir çünkü bu maddeler ertesi gün haplarının etkisini önemli ölçüde azaltabilir.

Ella Ertesi Gün Hapı Ne Zaman Kullanılır?

Ertesi gün hapı sadece cinsel ilişkiden sonra, adet döngüsünün herhangi bir döneminde, başka bir doğum kontrol yöntemi kullanılmadığında geçici olarak kullanılabilir. Hamilelik şansının en yüksek olduğu yumurtlama döneminde bile, hapın içinde yüksek düzeyde progesteron bulunması, spermin yumurtayı döllemesini zorlaştırır. İlaç alınmadan önce döllenme meydana gelse bile, döllenmiş yumurta kendisini rahme başarıyla yerleşmesinin önüne geçer. Sonuç olarak, gebelik oluşumu etkili bir şekilde önlenir. Birincil korunma yöntemi olmayan ancak korunmasız ilişki sonrası gebelik şansını önemli ölçüde azaltan ertesi gün hapı kullanımı, koruyucu kullanma olarak genellikle tercih edilen doğum kontrol haplarını unutmak veya kondomun yırtılması gibi beklenmedik durumlara saklanmalıdır. Ella ertesi gün hapı kullanımını tercih edebileceğiniz başka durumlardan bazıları da kullandığınız ilaçların aktif olarak tercih etmekte bulunduğunuz doğum kontrol hapının işlevselliğini yitirmesine sebep olacağı zamanlar ve cinsel saldırı sonrası dönemlerdir. Acil kontrasepsiyon amaçlı bu ilaçlar, gebeliğin önlenmesini garanti etmedikleri için güvenilir doğum kontrol yöntemleri olarak kabul edilmezler ve bunu unutmamak çok önemlidir. Tedbir elden bırakılmamalı ve ertesi gün hapları hakkında bilgi edinmeli, ilacın işlevini önleyecek durumlar hakkında da bilgi sahibi olunmalıdır.

Ella Ertesi Gün Hapı Kaç Gün Etkilidir?

Bu yöntemin etkinliği cinsel ilişkiden sonra 120 saate kadar devam eder, ancak sadece ona güvenmemek ve diğer doğum kontrol yöntemlerini ihmal etmemek önemlidir. Koruma seviyesinin zaman geçtikçe kademeli olarak azaldığına dikkat etmek çok önemlidir. Levonorgestrel içeren ertesi gün haplarının kullanılması için önerilen yöntem, korunmasız ilişkiden sonraki 72 saat içinde 1,5 miligram oral tablet alınması yönündedir. Bununla birlikte, çeşitli sağlık durumları için kullanılan bazı ilaçlar ertesi gün hapı ile karşıt etkileşime girerek, karaciğerden daha fazla levonorgestrel atılmasına neden olur ve hapın etkinliğini azaltabilir. Levonorgestrel etken maddesinin vücuttan atılıyor olması, ertesi gün hapının işlevsel olarak kullanılmasını önleyeceği için, kullandığınız diğer ilaçların içeriğini kontrol etmeniz, yeterli bilgi sahibi olmanızı önleyen bir durumla karşı karşıya kalırsanız da eczacını veya doktorunuza danışmanız önerilir. Bu gibi durumlarda doktorunuz gerekli görürse hapın dozu ikiye katlanarak 3 miligrama çıkarılabilir. Bu sebeple ertesi gün hapının etkili olacağı süreyi belirlemek için kullandığınız ilaçların içeriğine göz atmanız ve tedbiri elden bırakmamanız gerekir.

Ella Ertesi Gün Hapı Nasıl Koruma Sağlar?

Levonorgestrel ve ulipristal, korunmasız cinsel ilişkiden sonra hamileliği önlemenin etkili bir yolu olarak hizmet eden ertesi sabah haplarında bulunan birincil bileşenlerdir. Bu iki farklı aktif bileşen, istenen sonuca ulaşmak için farklı mekanizmaları aktive eder. Progesteronun sentetik bir hormon türevi olan Levonorgestrel, Dünya Sağlık Örgütü tarafından acil kontrasepsiyon amaçlı olarak resmen onaylanmıştır. Bu etken madde, vücuttaki hormon reseptörlerine bağlanarak işlev görür ve böylece bir dizi fizyolojik etkinin oluşmasını sağlar. Temel eylemlerinden biri, yumurtlamayı, yumurtalıktan bir yumurtanın salınmasını engellemenin yanı sıra, potansiyel olarak döllenmiş bir yumurtanın döllenme ve rahme yerleşme süreçlerini engellemeyi içerir.

Ulipristal ise progesteron reseptörlerine bağlanarak hormon aktivitesinin düzenlenmesinde önemli rol oynayan bir maddedir. Rahim içi leiomyomatoz yani rahim içi dokuda görülebilen tümörlerin vücutta bulunuyor olması gibi durumları tedavi etmek için kullanılan ilaçlarda yaygın olarak bulunur, ancak genellikle ertesi gün hapı olarak bilinen acil kontraseptif yani doğum kontrol yöntemi olarak da kullanılabilir. Bunun nedeni, ulipristalin yumurtlamayı ve rahim içindeki dokuyu etkilemesidir. Ulipristal içeren acil kontrasepsiyon yani doğum kontrol ilaçlarını aldıktan sonraki ilk beş gün içinde progestin içeren diğer kontraseptiflerin kullanılmasının tavsiye edilmediğine dikkat etmek önemlidir. Bu uyarının nedeni, bu ilaçların ulipristal içeren ilaçlarla etkileşime girerek acil kontraseptifin koruyucu etkilerini potansiyel olarak yüksek düzeyde azaltabilme kabiliyetidir.

Ella Ertesi Gün Hapının Yan Etkileri

Hamileliği önlemek amacıyla içeriğinde yüksek oranda progesteron hormonu bulunduran ertesi gün hapları, normal doğum kontrol hapları kullanırken yaşananlara benzer ciddi yan etkilere yol açabilir. İlacın oldukça güçlü hormonal bir takviye olması nedeniyle, tek bir kullanımdan sonra bile adet döngüsünde düzensizlikler, yoğun bulantı ve kusma nöbetleri gibi istenmeyen sonuçlara neden olabileceğine dikkat etmek önemlidir. Tüketimden sonraki ilk üç saat içinde kusma meydana gelirse, ilacın koruyucu etkilerinin ortadan kalkacağını ve yeni bir dozaj ihtiyacını gerektireceğinin göz önünde bulundurulması çok önemlidir. Bu semptomlar devam ederse ve kötüleşirse, en yakın hastaneye acil tıbbi yardım almanız şiddetle tavsiye edilir. 

Ertesi gün hapları güçlü hormonlar içerdiğinden, kullanımlarını ayda bir defadan fazla sınırlamak zorunludur, çünkü bu sıklığın aşılması kişideki genel hormonal dengeyi bozabilir. Bu bozulma potansiyel olarak çok sayıda olumsuz sağlık sorunlarını tetikleyebilir ve bu da ertesi gün haplarını yalnızca acil durumlarda kullanmanın önemini vurgular. 

Aktif bir cinsel yaşam tarzına sahip olan ancak hamilelikten kaçınmak isteyen kadınlar, kendi benzersiz koşullarına en uygun doğum kontrol yöntemini araştırmak için bir kadın doğum uzmanına danışmalıdır. Ayrıca, yukarıda belirtilen yan etkilere ek olarak, ertesi gün hapı kullanımı memelerde hassasiyet, baş ağrısı, baş dönmesi, karın ağrısı ve krampları, yorgunluk, şişkinlik ve lekelenme ile de ilişkilendirilmiştir.

Ella Ertesi Gün Hapının Kullanımı Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar Nelerdir?

Acil kontrasepsiyon aldıktan sonra, daha önce gelecekteki olası gebeliklerden kaçınmak için kullanılan aynı doğum kontrol uygulamalarının sürdürülmesi tavsiye edilir. Uzun süreli koruma sağlamadıklarından, düzenli bir doğum kontrol yöntemi olarak yalnızca ertesi gün haplarına güvenmenin önerilmediğine dikkat etmek önemlidir. Ertesi gün hapını aldıktan kısa bir süre sonra korunmasız cinsel ilişkiye girmek hamile kalma şansını önemli ölçüde artırır. Bu nedenle, daha fazla cinsel aktiviteye girmeden önce alternatif doğum kontrol yöntemlerine başlamak çok önemlidir.

İlaç kullanıldıktan yaklaşık 1 ay sonra veya adet düzeninde gecikme olan durumlarda gebelik testi yapılarak durum daha iyi anlaşılabilmektedir. Eğer adet gecikirse ve gebelik testi negatif çıkarsa 1-2 hafta gecikmeyle de olsa yine adet görme ihtimali yüksektir. Tıp uzmanları, altta yatan hamilelik durumu hakkında daha fazla bilgi edinmek için sağlık tesislerinde kullanılan idrar ve kan tahlillerini kullanabilir. Bu analizler, diğer gebelik testlerine göre potansiyel gebeliğin daha erken saptanmasını sağlama avantajına sahiptir.

Ayrıca ertesi gün hapını kullanma ihtiyacı duyduğunuz dönem bir bebeğiniz varsa ve emzirme dönemi içerisindeyseniz, ilacı kullandığınız andan itibaren emzirmeye bir hafta ara vermeniz gerekmektedir. İlacın içerisinde bulundurduğu hormonlar sütünüz aracılığıyla bebeğinize aktarılacağı için zararlı bir durum oluşturur. Bu sebeple bebeğinizi koruma altına almak için ilacı aldıktan sonra emzirmeden kesinlikle kaçınmalısınız.

Ella Ertesi Gün Hapı Fiyatı

Ella ertesi gün hapı fiyatı tüm eczanelerde aynı olmakla birlikte bir önceki yıla göre gözle görülür bir artış gösterdi. Fiyattaki bu artış, diğer ertesi gün hapı seçenekleri arasında en verimli ve aranan marka olarak tanınmasına bağlanabilir. Sonuç olarak, alternatif acil kontrasepsiyon markalarıyla karşılaştırıldığında fiyat aralığı genellikle daha yüksektir. Fiyatlar Ağustos 2023 tarihinde güncellenmiştir ve Ella 30 mg ertesi gün hapı 416 TL’ye çıkartılmıştır.

Ella Ertesi Gün Hapı Reçetesiz Alınır Mı?

Ella ertesi gün hapı reçetesiz alınır mı sorusu genellikle merak uyandıran bir konudur. Ella ertesi gün hapının eczanelerde reçetesiz satıldığını belirtmekte fayda var. Bununla birlikte, tipik olarak tablet formunda sunulan bu ilaçlar için dozaj gereksinimlerinin farklı markalar arasında değişebileceğini belirtmek gerekir. Bu nedenle, bireylerin ilacın uygun kullanımını net bir şekilde anlamak için bir eczacıya danışmaları şiddetle tavsiye edilir. Ek olarak, ayrıntılı talimatlar ve bilgiler için birlikte verilen prospektüsü baştan sona okumanız, anlaşılmayan veya endişe uyandıran konularda reçetesiz olarak ilacınızı temin edebileceğiniz eczacınıza da danışmanız önerilir.

Ella Ertesi Gün Hapı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Ella Yüzde Kaç Korur?

Cinsel ilişkiden sonra 24 saat içinde alınan ilaç %98, sonraki 24 saat içinde alınan ilaç %75’e kadar koruma gösterir.

Ella Kesin İşe Yarar Mı?

Cinsel ilişki ardından geçen ilk 24 saat içerisinde %98’e kadar etkili olduğu görülmüştür.

Ella Ertesi Gün Hapı Kaç Saat Korur?

Cinsel ilişki ardından gelen 120 saat içerisinde etkinliğini sürdürür ancak bu duruma güvenilerek korunma yöntemleri bırakılmamalıdır. İlerleyen her saatte koruma etkisi azalır.

Ella Hapının Etkili Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Hapın etkili olup olmadığını görmenin en iyi yolu adetin gelme durumudur. Minimum 3 günlük bir gecikme gözlemlendiği durumda gebelik testi yapılması önerilir.