Epidural Doğum Nedir? Nasıl Yapılır? Avantajları ve Dezavantajları

Doğum, yaşamın en büyülü anlarından biri olarak kabul edilir. Birçok kadın için doğum, hayatlarının dönüm noktasıdır. Tıbbi ilerlemeler sayesinde ortaya çıkan epidural doğum ise günümüzde anne adaylarının sıkça merak ettiği ve araştırdığı konulardan biridir. Bu süreçte anneler, heyecanla bebeklerini kucağına alma anını beklerken bazı endişeler yaşayabilirler. Özellikle doğum anı, hamilelik sürecinde en çok merak edilen ve kaygı duyulan anlar arasında yer alır. Özellikle ilk kez anne olacak olanlar için, bu süreç büyük bir endişe ve merak kaynağı olabilir. 

Doğum seçenekleri arasında yer alınan normal doğum ve sezaryen tartışması yıllardır sürüyor. Bununla beraber, son dönemlerde yaygınlaşan ve tercih edilen epidural doğum da seçenekler arasında yerini aldı. Peki, epidural doğum nedir ve nasıl gerçekleşir? Gelin birlikte öğrenelim!

Epidural Doğum Nedir?

Epidural doğum, modern tıbbın getirdiği önemli bir yenilik olan epidural anestezi ile gerçekleştirilen bir doğum yöntemidir. Epidural kelimesinin tıp literatüründeki anlamı, omurganın dış zarları ve omurilik arasında yer alan alana atıfta bulunur. Epidural alana uygulanan anestezi, bu bölgedeki sinirleri etkileyerek ağrı sinyallerinin iletimini engeller. Bu sayede beyin ağrı hissinin oluşmasını sağlayamaz.

Epidural doğum, hamilelik sürecinin son evrelerinde annenin rahatlığını korumak ve doğumun daha konforlu geçmesini sağlamak amacıyla tercih edilen bir yöntemdir. Bu doğum şeklinde, anne adayının alt bel bölgesine özel bir iğne ile epidural anestezi verilir. Bu anestezi, omuriliğin etrafındaki epidural alana uygulanır. Bu sayede, anne adayının bel ve bacak bölgesi uyuşur ve kadın bel altındaki ağrıyı hissetmez. Ancak üst vücut fonksiyonları ve bilinci korunur. Epidural anestezi sayesinde anne adayı, doğum sancılarını neredeyse hissetmediği için daha rahat bir deneyim yaşar.

Epidural Doğum Nasıl Gerçekleşir?

Normal doğum; bebeğin vajina kanalından geçerek dünyaya geldiği, anne adayının acıları ve çabalarıyla gerçekleşen bir süreçtir. Bazı anne adayları için bu süreç, zorlayıcı, ağrılı ve korkutucu olabilir. Epidural doğum ise günümüzde git gide daha fazla tercih edilen bir seçenektir. Bu yöntemde, annenin alt bel bölgesine özel bir iğne ile epidural anestezi uygulanır. Bu anestezi, omuriliğin çevresine enjekte edilir ve belden aşağı kısmın uyuşmasını sağlar. Böylece anne adayı, bel altında oluşan ağrıları neredeyse hissetmez.

Epidural doğum üç aşamada gerçekleşir. İlk aşama olan açılma aşamasında, rahim ağzı açılmaya başlar. Sancılar arttıktan ve rahim ağzı yaklaşık 4 cm genişledikten sonra epidural anestezi verilir. Epidural anestezinin verilmesi için doğru zamanı yakalamak oldukça önemlidir. Epidural anestezi erken verilirse doğum süreci gecikebilir, geç verilirse ağrılar çok fazla olabilir.

İkinci aşama bebeğin ortaya çıkmasıdır. Epidural anestezi uygulandıktan sonra anne adayı göbeğine kadar olan bölgede uyuşma hisseder. Ağrılar neredeyse tamamen kaybolur. Bu aşamada doktorlar, annenin ıkınması için doğru zamanı belirlemek için kadını gözlemler. Ancak bu noktada epidural anestezinin etkisi zamanla azalabilir.

Son aşamada, bebek doğduktan sonra plasenta çıkartılmalıdır. Bu aşamada da epidural anestezinin etkisi hâlâ devam edebilir veya azalmış olabilir.

Epidural doğumun avantajları, ağrının azalması, anne adayının daha rahat hissetmesi ve doğum sürecine daha fazla katılım sağlamasıdır. Ancak, bazı durumlarda anestezinin etkisi beklenenden önce geçebileceği için her ihtimale hazırlıklı olunmalıdır.

Epidural Anestezi Türleri

Tıp dünyasının hızla gelişmesiyle birlikte, anestezi yöntemleri de önemli ölçüde ilerlemiş ve farklı teknikler geliştirilmiştir. Epidural anestezide spinal ve saf anestezi olarak adlandırılan iki tür mevcuttur. Her iki anestezi türü de ameliyatlar sırasında kullanılan ve alt vücut bölgesinin uyuşturulmasını sağlayan etkili yöntemlerdir. İki yöntemde de omurilik ve çevresindeki dokulara anestezi ilacı uygulanır. Ancak bu yöntemler, farklı tekniklerle ve amaçlarla kullanılırlar. Yazımızın devamında spinal ve saf anestezinin ne olduğunu, nasıl uygulandığını ve hangi durumlar için tercih edildiğini daha yakından inceleyeceğiz.

Spinal Epidural Anestezi

Spinal anestezi, omuriliğin içine anestezi ilacının enjekte edilmesi ile gerçekleşen bir anestezi türüdür. Bu yöntemde, ince ve uzun bir iğne omuriliğin dura adı verilen zarının içine yerleştirilir. Anestezi ilacı bu zarın içine enjekte edildiğinden dolayı etkisi hızla başlar.

Epidural doğumun bir parçası olarak normalde saf epidural anestezi kullanılsa da bazen daha hızlı ve etkili bir ağrı kesici gerekebilir. Bu durumda, spinal anestezi tercih edilebilir. Spinal anestezi, epidural doğumda rahim ağzı açıldığında ve doğum sancıları daha yoğun hale geldiğinde kullanılır. Özellikle doğumun son evrelerinde, bebeğin hızla gelmesi gerektiğinde veya acil bir durum olduğunda spinal anestezi epidural doğum sürecine dahil edilebilir.

Spinal anestezi ile alt vücut bölgesi tamamen uyuşturulduğu için, annenin acı veya sancı hissetmesi engellenir. Bu, anne adayının daha rahat bir şekilde doğum sürecini tamamlamasına yardımcı olur. Spinal anestezi hızlı başladığı ve yoğun etkisi olduğu için, epidural doğumun hedeflerine uygun olarak kullanılabilir.

Saf Epidural Anestezi

Epidural doğumun bir parçası olarak kullanılan "saf anestezi", "sakral" anestezi olarak da bilinir. Bu anestezi türü, özellikle alt vücut bölgelerinin uyuşturulması ve ağrının hafifletilmesi amacıyla epidural alana uygulanan bir yöntemdir. Saf anestezi, kuyruk sokumunun alt kısmına epidural anestezi ilacının uygulandığı bir tekniktir.

Saf anestezinin uygulanma şekli, epidural alana giriş yolu olan lomber bölgeden bir iğne kullanılarak gerçekleştirilir. Bu iğne, omuriliğin çevresindeki zarın dışına doğru ilerletilir ve kuyruk sokumu bölgesine ulaşır. Daha sonra, bu bölgeye epidural anestezi ilacı enjekte edilir. Bu ilaç, omurilik etrafındaki sinirleri etkileyerek alt vücut bölgesinin uyuşmasını sağlar. Bu sayede, anne adayı epidural doğum sırasında doğum sancılarını daha az hisseder.

Saf anestezi, epidural doğumun bir parçası olarak tercih edilirken anne adayının ağrıyı azaltarak daha rahat bir doğum süreci geçirmesine yardımcı olur. Bu sayede anne adayı, doğumun farklı aşamalarında daha rahat bir şekilde doktoru ile iş birliği yapabilir. Ancak her tıbbi müdahale gibi, saf anestezi de belirli riskleri ve yan etkileri içerir. Bu nedenle, bu tür bir anestezinin kullanılması durumunda bir anestezi uzmanının gözetiminde gerçekleştirilmesi önemlidir.

Epidural Anestezinin Yan Etkileri

Epidural anestezi, modern tıbbın doğum süreçlerinde sunduğu önemli bir rahatlama yöntemi olsa da her tıbbi müdahalede olduğu gibi potansiyel yan etkileri de içermektedir. Bu etkiler genellikle hafif ve geçicidir. Ancak, anne adaylarının bilinçli bir tercih yapabilmeleri için bu etkileri anlamaları önemlidir.

Epidural anestezinin potansiyel yan etkileri arasında düşük tansiyon riski öne çıkar. Anestezi, kan damarlarının genişlemesine neden olarak kan basıncının düşmesine yol açar. Bu durumda, anne adayı baş dönmesi, halsizlik veya bayılma hissi yaşayabilir. Bunun dışında, nadir görülen bir diğer yan etki ise baş ağrısıdır. Bu baş ağrısı, spinal iğnenin omurilik zarını delmesi veya sızdırması sonucu ortaya çıkabilir. Eğer böyle bir durum yaşanırsa, epidural alana kan enjekte edilerek baş ağrısının azaltılması sağlanabilir.

Epidural anestezi nedeniyle alt vücut bölgesinde uyuşma ve zayıflık hissi yaşanabilir. Bu normal bir etki olsa da hareket kabiliyetini sınırlayabilir. İdrar sıkıntısı da görülebilir. Anestezi idrar yapma isteğini engelleyebilir veya idrar yaparken güçlük çıkarabilir. Epidural anestezinin etkisi, kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bu nedenle, anestezinin etkisi zamanla azaldığında ikinci bir doz gerekebilir.

Nadir durumlarda, epidural iğne bölgesinde hafif kanama olabilir. Bu genellikle ciddi bir sorun teşkil etmez. Enfeksiyon riski de her tıbbi müdahalede olduğu gibi epidural alanda da mevcuttur. Ancak, bu risk düşüktür. Ayrıca, çok nadir durumlarda nörolojik sorunlar da görülebilir. Ancak bu tür durumlara oldukça nadir rastlanır.

Epidural Anestezi Nasıl Uygulanır?

Epidural anestezinin uygulama süreci birkaç adımdan oluşur. Öncelikle, anne adayı uygun bir pozisyona yerleştirilir ve sırt bölgesi steril bir şekilde hazırlanır. Ardından, cilt yüzeyine lokal anestezi ilacı enjekte edilerek cilt uyuşturulur. Daha sonra ise ince bir iğne, epidural alana ulaşmak üzere cilt yüzeyinden geçirilir. Bu iğne, omurilik zarının yanına ya da altına yerleştirilir. Ardından, epidural anestezi ilacı bu iğne aracılığıyla enjekte edilir. İğne çıkarıldıktan sonra anne adayı monitörlerle izlenmeye başlanır. Anestezinin etkisi yaklaşık 10-20 dakika içinde başlar. Anestezi ilacının etkisiyle, alt vücut bölgesi uyuşur ve doğum sancıları hafifler veya kaybolur.

Epidural Doğum Ne Kadar Sürer?

Epidural doğumlar ortalama 10-12 saat sürer. Ancak epidural doğumun süresi, birkaç faktöre bağlı olarak değişir. Genellikle epidural anestezi uygulandığında doğumun ilerleyişi normal doğuma göre daha yavaş olur. İlk defa doğum yapacak anne adaylarında doğum süreci genellikle daha uzun sürebilirken daha önce doğum yapmış olanlarda ise doğum süresi daha kısa olur. Anne adayının vücut yapısı da doğum süresini belirlemede etkilidir. Bunun yanında pelvik yapının genişliği ve bebeğin pozisyonu, doğum sürecini etkileyen faktörler arasındadır. Ayrıca, bebeğin boyutu ve pozisyonu da doğum süresini etkileyebilir. Epidural anestezi her anne adayının bedeninde farklı şekillerde etki gösterir. Dolayısıyla sancıların hafiflemesi ve doğumun tamamlanması süresi kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

Epidural Normal Doğumla Epidural Sezaryenin Farkı Nedir?

Epidural anestezi, normal doğum ve sezaryen doğum gibi farklı doğum türlerinde kullanılan bir ağrı kesme yöntemdir. Normal doğum sırasında epidural anestezi, anne adayının doğum sancılarını hafifletmek veya ağrısız bir deneyim yaşamak istediği durumlarda tercih edilir. Bu yöntemde, anestezi ilacı omurilik zarının yanına veya altına enjekte edilerek alt vücut bölgesinin uyuşması sağlanır, böylece doğum sancıları daha az hissedilir. 

Sezaryen doğum ise cerrahi bir müdahale gerektirir ve epidural anestezi burada da kullanılır. Epidural anestezi, sezaryen operasyonu sırasında anne adayının alt vücut bölgesini uyuşturarak ağrıyı engeller. Bu sayede anne adayı operasyonun bilincini koruyabilir ancak ağrıyı hissetmez. Her iki doğum türünde de epidural anestezi, ağrıyı hafifletmek veya engellemek amacıyla kullanılsa da, doğum süreçleri ve yöntemleri arasındaki farklar nedeniyle etkileri de değişebilir.

Kimlere Epidural Uygulanamaz?

Epidural anestezi zaman zaman avantajlı olsa da herkese her durumda uygulanmaz. Kanama bozuklukları, antikoagülan ilaç kullanımı, enfeksiyon riski, düşük kan basıncı, ilaç alerjileri, omurga sorunları, yüksek intrakraniyal basınç, gebelik veya doğum komplikasyonları, hızlı rahim kasılmalarının olduğu durumlarda epidural anestezi uygulamasından kaçınılmalıdır. Doktor, anne adayının sağlık geçmişi ve risk faktörlerini dikkate alarak epidural anestezinin uygulanıp uygulanmaması gerektiği konusunda karar vermelidir.

Epidural doğuma karar verirken gebeliğin seyri, anne ve bebek sağlığı, mevcut tıbbi durumlar gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Bu tercih, doktorla birlikte yapılmalıdır. Ayrıca, çevresel etkiler veya başkalarının önerileri yerine hekiminize danışmanız en sağlıklı yaklaşım olacaktır.

Epidural Doğum Avantajları

Epidural doğum, anne adayları için birçok avantaj sunan bir doğum yöntemi olarak öne çıkar. Bu avantajlar, doğum sürecinin daha konforlu ve rahat geçmesini sağlayabilir.  Epidural doğumun avantajları arasında ağrının minimize edilmesi, anne adayının daha dinlenmiş ve enerjik kalması, doğum sürecinde daha rahat işbirliği yapabilmesi gibi durumlar yer alır. Ancak epidural doğumun da bazı riskleri ve yan etkileri bulunur. Bunlar arasında tansiyon düşmesi, baş ağrısı, uyuşma, idrar yapma zorluğu gibi durumlar sayılabilir. Bu nedenle epidural doğum tercihi, anne adayının durumuna ve doktorun tavsiyelerine göre değerlendirilmelidir.

Epidural doğum, öncelikle doğum sancılarının hafifletilmesi veya tamamen engellenmesi konusunda büyük bir avantaj sunar. Epidural anestezi ile sağlanan ağrı kesici etki, anne adayının sancıları daha az hissetmesini veya hiç hissetmemesini sağlar. Bu durum, doğumun daha az stresli ve daha kontrollü bir şekilde geçirilmesine olanak tanır.

Ağrıyı azaltmanın ötesinde, epidural doğum anne adayının doğum deneyimini olumlu yönde etkileyen diğer faktörleri de içerir. Epidural anestezi sayesinde anne adayı daha rahat bir pozisyon alabilir, dinlenebilir ve daha az kasılma yaşayabilir. Bu da doğum sürecinin daha rahat bir şekilde geçmesine katkı sağlar.

Epidural anestezinin uygulandığı bir doğumda, anne adayının bilinci açık kalır. Bu sayede anne, doğumun her aşamasını takip edebilir, bebeğini görebilir ve doğuma aktif bir şekilde katılabilir. Aynı zamanda epidural anestezi, stres ve kaygı düzeyini düşürebilir. Böylece doğumun daha olumlu bir atmosferde gerçekleşmesine yardımcı olabilir.

Epidural anestezi aynı zamanda anne adayının enerjisinin ve dayanıklılığının artmasını sağlar. Ağrının azaltılması veya yok edilmesi, anne adayının doğum sürecinde daha fazla enerjiye sahip olmasını ve ıkınma aşamasında daha etkili olmasını sağlar.

Epidural Doğum Dezavantajları

Epidural doğumun sağladığı ağrı kesici etkinin yanı sıra, bazı dezavantajları da bulunmaktadır.

Epidural doğumun dezavantajları arasında ilk olarak, epidural anestezinin kan basıncını düşürme olasılığı bulunmaktadır. Anestezi, vücutta belirli bir alanın uyuşmasını sağladığı için kan basıncında düşüşe yol açabilir. Bu da bazı anne adayları için istenmeyen bir durumdur.

Ayrıca; epidural anestezinin etkisi nedeniyle anne adayının belden aşağısını hissetmemesi, doğumun ilerleyişini ve kasılmaların ne zaman geldiğini anlamasını zorlaştırabilir. Bu durum, bazı anne adaylarının ıkınma aşamasında yardımcı olma konusunda zorluk yaşamasına neden olur.

Epidural anestezi, doğum sırasında kullanılan bir ilaç olduğu için yan etkileri de beraberinde getirebilir. Bu yan etkiler arasında bulantı, kusma, baş ağrısı, kaşıntı, sıcak basması gibi durumlar yer alır. Ayrıca, nadir durumlarda epidural anestezi alerjik reaksiyonlara veya enfeksiyon riskine yol açabilir.

Epidural doğumun bir diğer dezavantajı da doğum sonrası idrar yapma veya hareket etme konusunda zorluk yaşanabilmesidir. Anestezi nedeniyle bacaklarda his kaybı olacağı için hareket etme ve idrar yapma zorlaşabilir.

Epidural Doğum Riskleri

Epidural doğum, ağrıyı hafifletme amacıyla kullanılan bir yöntem olsa da bazı riskleri beraberinde getirir. Bu riskler arasında ilk olarak düşük kan basıncı bulunmaktadır. Epidural anestezi uygulandığında kan basıncı düşebilir. Bu durum baş dönmesi, bulantı gibi semptomlara neden olur. Ayrıca, epidural anestezinin ardından nadiren baş ağrısı gelişebilir. Bu baş ağrısı genellikle anestezinin enjekte edildiği bölgedeki sızıntıya bağlı olarak ortaya çıkar. 

Enfeksiyon da epidural anestezinin bir diğer riskidir. İğnenin enjekte edildiği yerde bir enfeksiyon oluşabilir ve bu omurilik zarını etkileyebilir. Nadir durumlarda, epidural anestezinin ardından geçici nörolojik sorunlar yaşanabilir. Bu da bacaklarda uyuşma, karıncalanma gibi belirtilerle kendini gösterir. 

Solunum sistemini etkileyebilme potansiyeli nedeniyle solunum sorunları da riskler arasında yer alır. Alerjik reaksiyonlar, epidural anesteziden kaynaklı olarak gelişebilir. Ciltte kızarıklık, kaşıntı gibi belirtiler ortaya çıkarabilir. Bunun yanı sıra, kan pıhtılaşma sorunları olan kişilerde kanama riski artabilir. Ayrıca, epidural anestezi etkisinin yetersiz olması ve istenilen ağrı kesici etkinin sağlanamaması da mümkün riskler arasındadır.

Epidural Doğum Hakkında Sık Sorulan Sorular

Epidural Normal Doğum Kaç Saat Sürer?

Epidural normal doğum süresi, doğumun ilerleyişine ve anne adayının durumuna bağlı olarak değişir. Ancak ortalama olarak 10 ila 12 saat arasında sürebilir.

Epidural Doğum Zor Mu?

Epidural doğum, ağrıyı hafifletme konusunda etkili olduğu için daha rahat bir deneyim sunabilir.

Epidural Normal Doğum Acı Verir Mi?

Epidural anestezi normal doğum sırasında ağrıyı büyük ölçüde hafifletir. Ancak tamamen acısız bir deneyim sağladığı söylenemez. Bazı hassasiyetler veya hafif baskı hissi olabilir.

Epidural Normal Doğumda Dikiş Hissediliyor Mu?

Her ne kadar epidural normal doğumda, epidural anestezinin etkisiyle ağrı büyük ölçüde hafiflese de dikiş atıldığında hafif bir baskı veya rahatsızlık hissi olabilir.